ဆရာေအာင္ေဇာ္မိုး အေမး၊ ဦးဇင္းအေျဖ

(လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ လေလာက္က ဆရာေအာင္ေဇာ္မိုးက ေအာက္ပါ ေမးခြန္းေလးခုကို ေဆြးေႏြးေပးဖို႔ လွမ္းပို႔လာတယ္။ အခု ကြန္ျပဴတာထဲ ဖိုင္ေတြ ရွင္းရင္း ေတြ႕တာနဲ႔ စိတ္ဝင္စားသူေတြလည္း ဖတ္ႏိုင္ေအာင္ တင္ျပလိုက္တာပါ)

၁။ ပဋိပကၡကို ဘယ္လို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုမလဲ

၂။ လူမူေရးပဋိပကၡေတြက ဘယ္ကေန လာတာလဲ

၃။ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ဘယ္လို ျဖတ္သန္းေက်ာ္လႊားႏိုင္မလဲ

၄။ ပဋိပကၡျဖစ္သူႏွစ္ဦးၾကား ဘယ္လို ရင္ၾကားေစ့သင့္သလဲ။

ဆရာေမးခြန္းက အဆင့္(၄)ဆင့္ရွိတယ္။ ပထမ၊ ဒုတိယနဲ႔ စတုတၳေမးခြန္းေတြမွာ ပဋိပကၡလို႔ သံုးထားတယ္။ တတိယေမးခြန္းမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈလို႔ သံုးထားတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈပဋိပကၡဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကိုပဲ သံုးႏႈန္းလိုတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာစကားေတြမွာလည္း အၾကမ္းဖက္မႈပဋိပကၡေတြလို႔ အၿမဲပဲ တဲြသံုးၾကတယ္။

အၾကမ္းဖက္တယ္ဆိုတာကေတာ့ ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ စိတ္(နာမ္)ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးကဲြျပားပါလိမ့္မယ္။

႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာနဲ႔ အၾကမ္းဖက္တာကေတာ့ ဘာမွ ေထြေထြထူးထူး ေျပာစရာ မလိုဘူး ထင္ပါတယ္။

စိတ္(နာမ္)ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္ကေတာ့ တစ္ခါတစ္ရံ သိမ္ေမြ႕ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုတာ ႐ုပ္ပိုင္း၊ စိတ္(နာမ္)ပိုင္းဆိုင္ရာ တစ္ခုခုကို ထိခိုက္သြားေအာင္၊ နာက်င္သြားေအာင္၊ ခံစားသြားရေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းကို အၾကမ္းဖက္မႈလို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုရပါလိမ့္မယ္။

ဗုဒၶဘာသာ႐ႈေထာင့္အရလို႔ ေျပာတဲ့အတြက္ ငါးပါးသီလကို က်ဴးလြန္ေနျခင္းဟာ (သူ႕အတိုင္းအတာနဲ႔သူ) အၾကမ္းဖက္ေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အခ်ိဳ႕ဘာသာတရားအရ သတၱဝါေလးေတြကို သတ္တာဟာ ဘုရားသခင္ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္အရျဖစ္လို႔ ဘာသာေရးအရ အၾကမ္းဖက္မႈ မေျမာက္ေပမဲ့ ၾသစေတးလ်စတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ဒါလည္း အၾကမ္းဖက္မႈတစ္မ်ိဳးလို႔ ဆိုၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုတာ တစ္စံုတစ္ဦး သို႔မဟုတ္ သတၱဝါတစ္ဦးဦးကို ႐ုပ္ပိုင္း သို႔မဟုတ္ စိတ္ပိုင္းအားျဖင့္ ထိခိုက္နာက်င္ခံစားရေအာင္ လုပ္ေဆာင္တဲ့အခ်က္မွန္သမွ်ကို အၾကမ္းဖက္မႈလို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိရပါလိမ့္မယ္။

ပဋိပကၡဆိုတာကေတာ့ ပါဠိစကားလံုးပါ။ အဂၤလိပ္လိုေတာ့ Conflict လို႔ ဆိုတယ္။ ျမန္မာလိုေတာ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ သို႔မဟုတ္ ဆန္႔က်င္ဘက္ႏွစ္ခု ထိပ္တိုက္တိုးတာေပါ့ေလ။ ဆန္႔က်င္ဘက္ႏွစ္ခု ထိပ္တိုက္တိုးမွေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈဆိုတာ ျဖစ္လာၿပီေပါ့ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာေတြက အၾကမ္းဖက္မႈပဋိပကၡေတြလို႔ တဲြသံုးလိုက္ၾကတာျဖစ္မယ္။ ဒါကေတာ့ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေပါ့။

(၂) အခ်က္က အၾကမ္းဖက္မႈပဋိပကၡေတြ ဘယ္လို ျဖစ္ေပၚလာတာလဲ။ ဗုဒၶဘာသာ႐ႈေထာင့္က ေျပာရမယ္ေပါ့ေလ။ ဗုဒၶဘာသာ႐ႈေထာင့္အရလို႔ ဆိုေလေတာ့ ေလထိုးႀကီး႐ိုး႐ိုးပဲဆိုဆို လူေတြရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ျဖစ္တည္ေနတဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတရားကေန အေျခခံၿပီး ျဖစ္ေပၚလာတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။

လူေတြမွာ ေနရာေဒသအရ၊ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈအရ၊ အစဥ္အလာယဥ္ေက်းမႈအရ လက္ခံယံုၾကည္ၿပီး က်င့္သံုးေနၾကတဲ့အရာေတြ၊ စဲြကိုင္လာတဲ့အရာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြအေပၚမွာ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတရားေတြနဲ႔ စဲြၿမဲတည္းေႏွာင္ထားတယ္။ ငါတို႔ဟာမွ ငါတို႔ဟာ၊ ငါ့ဟာမွ ငါ၊ ငါ့အေတြးမွ ငါ့အေတြး၊ ငါ့ဘာသာမွ ငါ့ဘာသာ၊ ငါ့လူမ်ိဳးမွ ငါ့လူမ်ိဳး … စတဲ့ ေလာဘအေျခခံကေန ငါ့ရဲ႕ ….၊ ငါတို႔ရဲ႕ …. ကို အျခားတစ္ေနရာက မတူညီတဲ့အရာတစ္ခုက ထိခိုက္လာရင္ ေဒါသတရားေတြ ေပၚလာတာပဲ။

ဒါေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ အေျခခံတာ သို႔မဟုတ္ အေျဖမရေအာင္ ပိတ္ေလွာင္ထားတာက ေမာဟတရားပဲ။
တစ္နည္းေျပာရရင္ေတာ့ ဒုစ႐ုိက္တရား(၁ဝ)ပါးလို႔ ဆိုရမယ္။

သူ႕အသတ္သတ္တာ စတဲ့ ကိုယ္နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ မေကာင္းမႈ၊ လိမ္ညာေျပာဆုိတာ စတဲ့ ႏႈတ္နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့မေကာင္းမႈ၊ သူတစ္ပါးပစၥည္းဥစၥာကို မတရားႀကံစည္မႈစတဲ့ စိတ္နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့မေကာင္းမႈ ဒါေတြကို က်ဴးလြန္တာဟာ အၾကမ္းဖက္မႈပဋိပကၡေတြရဲ႕ အေၾကာင္းတရားပဲ။ ဒါေတြကို က်ဴးလြန္ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနသူေတြရဲ႕ ရင္ထဲကေန အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာတာလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

(၃) အခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဒီအၾကမ္းဖက္မႈပဋိပကၡေတြကို ဘယ္လို ျဖတ္သန္းေက်ာ္လႊားႏိုင္မလဲဆိုတာကေတာ့ နံပါတ္(၂)အခ်က္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတရားေတြကို အျမစ္ျပတ္မဟုတ္ရင္ေတာင္ ဒါေတြကို ကိုယ္ထိလက္ေရာက္လြန္က်ဴးတဲ့အဆင့္အထိ မေရာက္ေအာင္ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာနဲ႔ ထိန္းသြားဖို႔ပါပဲ။

တစ္နည္းေျပာရရင္ေတာ့ ဒုစ႐ိုက္တရား(၁ဝ)ပါးကို ေရွာင္ရွားၿပီး သုစရိုက္တရား(၁ဝ)ပါးကို ျဖည့္က်င့္ၾကဖို႔ပါပဲ။ သုစ႐ိုက္တရားေတြ ထြန္းကားလာတာနဲ႔အမွ် အၾကမ္းဖက္မႈေတြက ေလွ်ာ့ပါးသြားမွာပါ။

သုစ႐ိုက္တရားကို ျဖည့္က်င့္တယ္ဆိုတာဟာ လူအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာသာမက သက္ရွိေလာကတစ္ခုလံုးနဲ႔ အျပန္အလွန္နားလည္ျခင္း၊ ေမတၱာထားျခင္း၊ ကိုယ္ခ်င္းစာျခင္း၊ တစ္ဦးေကာင္းစားမႈအေပၚ တစ္ဦးက ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာျဖစ္ျခင္း၊ တစ္နည္းေျပာရရင္ အျခားဘာသာတစ္ခု ႀကီးပြားတိုးတက္လွ်င္ သူတို႔ႏွင့္ထပ္တူ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာျဖစ္ေပးျခင္း စတဲ့ ျမင့္ျမတ္တဲ့တရားေတြကို ျဖည့္ဆည္းတာကိုေျပာတာပါ။

(၄)အခ်က္ျဖစ္တဲ့ ပဋိပကၡျဖစ္သူႏွစ္ဦးၾကားမွာ ဘယ္လို ရင္ၾကားေစ့ေပးႏိုင္မလဲဆိုတာကေတာ့ တစ္ဦးဦးက ပဋိပကၡျဖစ္ေနသူႏွစ္ဦးကို ရင္ၾကားေစ့ေပးႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းကို ရွာတဲ့သေဘာလို႔ ယူဆရတယ္။

ဒါကေတာ့ အဲဒီပဋိပကၡျဖစ္ေနသူႏွစ္ဦးက ဘယ္လို အေၾကာင္းအရာအေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ပဋိပကၡျဖစ္သလဲဆိုတာနဲ႔ လံုးဝသက္ဆိုင္ေနပါတယ္။ ဘယ္လို ရင္ၾကားေစ့ေပးႏိုင္မလဲဆိုတဲ့နည္းလမ္းကေတာ့ အဲဒီပဋိပကၡကို သိနားလည္ေအာင္ အရင္လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္က ေျပလည္ေစခ်င္ရင္ သူတို႔ျဖစ္ေနတဲ့ပဋိပကၡကို နားလည္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႔က အရင္ဆံုး လုပ္ရမယ့္အလုပ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡကို နားမလည္ေသးသေရြ႕ အဲဒီပဋိပကၡကို ၿငိမ္းေအာင္လုပ္တာဟာ အခ်ိန္ျဖဳန္းတာပါပဲ။

ပဋိပကၡကို နားလည္ၿပီဆိုဦးေတာ့ ကိုယ့္မွာ ျဖည့္ဆည္းထားရမယ့္ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြ၊ ဗဟုသုတေတြ၊ ပါးနပ္မႈေတြ (ဆိုင္ရာပဋိပကၡအေလ်ာက္) အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနဦးမွာပါ။

အရွင္ကုသလသာမိ (အတည္မဲ့)
ဝ၅၊ ဝ၉၊ ၂၀၁၄