ဂ်ာမနီက ဗုဒၶေန႔ပဲြေတာ္ႏွင့္ မွတ္မွတ္ရရ အေတြးမ်ား (နိဂံုး)

(၁၄)

Sariputta Institut ဗုဒၶေန႔ပဲြေတာ္က်ရင္ တစ္ေန႔ကို ၃ ႀကိမ္ေတာင္မွ တရားေဟာရမယ္၊ တရားျပရမယ္ဆိုေတာ့ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ျပင္ဆင္ေနရေတာ့တယ္။ ျပင္ဆင္မႈအခ်ိဳ႕ ရွိလာတာနဲ႔အမွ် စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတာ့ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ပိုင္းကလည္း ဒီက ဂ်ာမန္ေတြဟာ အဂၤလိပ္စကားကို နားလည္႐ံု၊ ဆက္သြယ္ႏိုင္႐ံုမွ်ပဲ တတ္ေျမာက္ၾကတာပါ။ ေနာက္ၿပီး ပရိသတ္ကလည္း သိပ္မ်ားမွာ မဟုတ္ဘူး။ လာတဲ့ပရိသတ္ကိုလည္း ဂ်ာမန္ဘာသာနဲ႔တစ္အုပ္စု၊ အဂၤလိပ္လို တစ္အုပ္စု ခဲြလိုက္ေတာ့ အေယာက္ ၂ဝ ထက္မပိုႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒီၾကားထဲမွာ ဗီယက္နမ္မွာ က်င္းပတဲ့ ကမၻာ့ဗုဒၶေန႔အခမ္းအနားအတြက္ Sariputta Institut ရဲ႕ စကားလက္ေဆာင္ကို ေရးေပးခဲ့တာဟာလည္း ဒီႏွစ္ဗုဒၶေန႔အတြက္ အမွတ္တရတစ္ခုပါပဲ။

(၁၅)

ဒီလိုနဲ႔ ေမလ ၁၇ ရက္ေန႔ကို ေရာက္လာခဲ့တယ္။ ၁၇ ရက္ေန႔ကေတာ့ ျမန္မာေတြ မလာၾကပါဘူး။ သီရိလကၤာ ၇ ေယာက္ေလာက္ရယ္၊ ဗီယက္နမ္ ၃ ေယာက္၊ ထိုင္း ၁ဝ ေယာက္ေလာက္ရယ္နဲ႔ က်န္တာကေတာ့ ဂ်ာမန္ ၄ဝ ေလာက္ရွိပါလိမ့္မယ္။ ထင္ထားတဲ့အတိုင္းပဲ အဂၤလိပ္လို တရားေဟာမယ္ဆိုေတာ့ ပရိသတ္က ၁၅ ေယာက္ေလာက္ပဲ က်န္ပါတယ္။ ဘာမွန္းညာမွန္း မသိဘဲ လူေတြျမင္လို႔ ဝင္ေရာက္နားေထာင္တဲ့သူ ၅ ေယာက္ရယ္ဆိုေတာ့ ပရိသတ္က ၂ဝ ဦးသာ ရွိပါတယ္။

(၁၆)

Wesak ေခၚ ဗုဒၶေန႔ပဲြေတာ္မ်ား က်င္းပၾကပံုနဲ႔ ဗုဒၶေန႔ ျဖစ္ေပၚလာပံု သမိုင္းေၾကာင္းကို ေျပာျပတယ္။ ေနာက္ၿပီး “ဖြား ပြင့္ ေဟာ စံ၊ ဗ်ာဒိတ္ခံ၊ မွတ္ရန္ကဆုန္၊ လျပည့္ႀကံဳ”ဆိုတဲ့ လကၤာေလးကို အေျခခံၿပီး ဗုဒၶဝင္ကို ေျပာျပတယ္။ အဲဒီအထဲမွာမွ ဖြားျမင္ျခင္း၊ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူျခင္းနဲ႔ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူျခင္း ၃ ခုကိုသာ အမ်ားဆံုး လက္ခံၾကေၾကာင္း၊ က်န္ႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ မဟာဗုဒၶဝင္ကို ေဟာေတာ္မူျခင္းနဲ႔ ဗ်ာဒိတ္ခံယူေတာ္မူျခင္း အျဖစ္အပ်က္ႏွစ္ခုကေတာ့ လက္ခံျခင္း၊ လက္မခံျခင္းထက္ အေရးတယူ ထည့္သြင္းေျပာဆိုေလ့ မရွိၾကေၾကာင္း ေျပာျပျဖစ္တယ္။ တစ္ဖန္ ဘာသာတရားတစ္ခုအေၾကာင္း ေျပာတဲ့အခါမွာ ယံုၾကည္သက္ဝင္သူ႐ႈေထာင့္မွ ေျပာဆိုျခင္းနဲ႔ ပညာရပ္ဆန္ဆန္ေလ့လာသူ႐ႈေထာင့္မွ ေလ့လာျခင္းဟု ႏွစ္မ်ိဳးရွိႏိုင္ေၾကာင္း၊ အခု ဦးဇင္း ေျပာတာက ယံုၾကည္သက္ဝင္သူ႐ႈေထာင့္မွ ေျပာဆိုျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ပညာရပ္ဆန္ဆန္ေလ့လာသူ႐ႈေထာင့္မွ သိလိုလွ်င္ တစ္ဖက္အခန္းတြင္ စာအုပ္မ်ားစြာ ရွိေၾကာင္း ေျပာျပျဖစ္ခဲ့တယ္။

သီရိလကၤာသား ဒကာကေတာ့ သူတို႔ဆီမွာလည္း က်န္ႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ မဟာဗုဒၶဝင္ကို ေဟာေတာ္မူျခင္းနဲ႔ ဗ်ာဒိတ္ခံယူေတာ္မူျခင္း အျဖစ္အပ်က္ႏွစ္ခုကို ေျပာဆိုတာ မၾကားမိေၾကာင္း ေျပာျပတယ္။ မနက္ ၁ဝ နာရီမွာ စၿပီး ၁၁ နာရီမွာ အဆံုးသတ္ပါတယ္။

(၁၇)

တရားေဟာအၿပီးမွာ ျမတ္စြာဘုရားဖြားေတာ္မူျခင္း ႐ုပ္တုကို ေရသြန္းေလာင္းၾကတယ္။ စုေပါင္းဘုရားရွိခိုးၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး ထူးျခားခ်က္အေနနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာကို စိတ္ဝင္စား႐ံုသာမက ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ခံယူလိုသူမ်ား ရွိပါက ေရွ႕ထြက္ရန္ႏွင့္ သရဏဂံုႏွင့္ငါးပါးသီလေဆာက္တည္ရန္ ေၾကညာတဲ့အခါ ဂ်ာမန္ ၄ ဦး၊ ဗီယက္နမ္ ၂ ဦးႏွင့္ အိႏၵိယတစ္ဦးတို႔ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ခံယူၾကသည္။ သူတုိ႔ကို သရဏဂံုႏွင့္ ငါးပါးသီလေပးၿပီး ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ခံယူေစခဲ့တာဟာ ဦးဇင္းအတြက္ ပထမဆံုးအေတြ႕အႀကံဳျဖစ္လို႔ ေဖာ္မျပႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ပီတိျဖစ္မိခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီေနာက္ ေန႔လယ္ ၁၂ နာရီေက်ာ္ေက်ာ္မွာ ဆြမ္းစားတယ္။ ၁၂ နာရီဆိုလို႔ ဟင္ … လို႔ မျဖစ္နဲ႔ဦး။ ဒီမွာက ၁ နာရီဝန္းက်င္က်မွ မြန္းလဲြတာပါ။ အင္တာနက္မွာ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ မြန္းလဲြခ်ိန္ေတြလည္း ေရးထားပါတယ္။ ဆြမ္းစားၿပီး ခဏေနေတာ့ သီရိလကၤာႏိုင္ငံသူ နီလာမီက သီရိလကၤာယဥ္ေက်းမႈ၊ စြယ္ေတာ္အေၾကာင္း စတာေတြကို မိတ္ဆက္တယ္။ ၿပီးေနာက္ သူ႕သမီးေလးကို စြယ္ေတာ္ကို ဆံပင္ထဲမွာ ဝွက္ၿပီး သယ္သြားရတဲ့ ေဟမမာလာမင္းသမီးေလးအေၾကာင္းကို ကျပတယ္။ သီရိလကၤာ ေတးသံေလးေတြ ၾကားရေတာ့ ရင္ထဲအထိ စြဲနစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ သီရိလကၤာယဥ္ေက်းမႈအေငြ႕အသက္ေတြက ျပန္လည္ႏိုးထလာသလို ခံစားမိတယ္။

(၁၈)

ေန႔ခင္း ၂ နာရီမွာ တရားပဲြျပန္စတယ္။ စ ေဟာခ်ိန္မွာ ၁၂ ေယာက္သာရွိေပမဲ့ ေၾကာ္ညာသင္ပုန္းၾကည့္ၿပီး ဝင္လာၾကလို႔ ၂၅ ေယာက္ေလာက္ျဖစ္သြားတယ္။ ဝင္လာသမွ်က လူငယ္ေလးေတြခ်ည္းပဲ။ ေဆြးေႏြးေဟာေျပာရတဲ့အေၾကာင္းအရာက တရားထိုင္နည္းမ်ားအေၾကာင္း ျဖစ္တယ္။ တရားထိုင္ဖို႔ စတင္ၿပီဆိုတာနဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ၂ မ်ိဳးထားရွိဖို႔ ေျပာထားရတယ္။ စိတ္ၿငိမ္႐ံု၊ စိတ္ခ်မ္းသာ႐ံုဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဘဝလြတ္ေျမာက္မႈကို လိုခ်င္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ ၂ မ်ိဳးကို ရွင္းျပတယ္။ အခု ေရာက္လာသူအားလံုးက ဘာရည္ရြယ္ခ်က္လဲဆိုေတာ့ အားလံုး ရယ္ၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျဖၾကတယ္။ ဘဝမွာ စိတ္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနခ်င္တယ္။ ျပႆနာေတြ ေျပလည္ခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားအားထုတ္ခ်င္တာပါတဲ့။ ေမးခြန္းေတြ အမ်ားႀကီး ေမးၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်ိန္အကန္႔အသတ္ေၾကာင့္ အနည္းငယ္သာ ေျပာျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။

မွတ္မွတ္ရရ ေမးခြန္းကေတာ့ … အေတြးကိစၥပါ။ ဦးဇင္းက ရွင္းျပတယ္။ တရားထိုင္တဲ့အခါမွာ အေတြးေတြ ဝင္လာမယ္။ အေတြးဆိုတာ သူခိုးနဲ႔တူတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ သူခိုးနဲ႔တူသလဲဆိုေတာ့ သူခိုးဆိုတာ အိမ္ရွင္က သတိမျပဳမိသေရြ႕ အိမ္ထဲက ပစၥည္းေတြကို ယူသြားမွာပါ။ အိမ္ရွင္က သတိျပဳမိၿပီဆိုတာနဲ႔ ထြက္ေျပးေတာ့တာပဲ။ အဲဒီလိုပဲ အေတြးဆိုတာက သတိျပဳမိလိုက္တာနဲ႔ ေပ်ာက္သြားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အေတြးတစ္ခု ဝင္လာရင္ သတိျပဳ႐ံုပဲ ျပဳလိုက္ပါ။ အေတြးေတြကို အဲဒီသတိျပဳျခင္းအားျဖင့္ ပယ္ေဖ်ာက္ပါလို႔ ေျပာထားတယ္။ ဒါကို ျမဴးနစ္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူက ေမးတာ။

“အရွင္ဘုရား (သူေျပာတာကေတာ့ YOU ေပါ့ဗ်ာ) ေျပာတဲ့အထဲမွာ အေတြးေတြကို ရွင္းထုတ္ဖို႔ဆိုတာကို ခဏခဏ ေျပာတယ္။ ေနာက္ၿပီး အေတြးကို သူခိုးနဲ႔တူတယ္လို႔လည္း ေျပာတယ္။ သတိျပဳဖို႔လည္း ေျပာတယ္။ သတိမျပဳရင္ အဲဒီအေတြးက ငါ့ဆီကေန ဘာေတြကို ယူသြားႏိုင္ပါသလဲ”တဲ့။

အားပါးပါး။ ေမးခြန္းကေတာ့ အေတာ္ေကာင္းပါတယ္ေပါ့ေလ။ ဒီေတာ့ သမၼာသကၤပၸအေၾကာင္းေတြလည္း ရွင္းျပရတယ္။ အားလံုးေတာ့ မေျပာေတာ့ဘူး။ သူ သေဘာက်သြားတဲ့အခ်က္တစ္ခုကိုပဲ ေျပာပါရေစ။ “ကဲ ဥပမာတစ္ခု ေျပာျပမယ္။ မင္းက ေက်ာင္းသူတစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္။ ဂ်ာမန္သမိုင္းစာအုပ္ကို ဖတ္ေနတယ္။ ဖတ္ေနတာက ဂ်ာမန္သမိုင္းေနာ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မင္းေခါင္းထဲကို မင္းရည္းစားအေၾကာင္း ဝင္လာတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က မင္းရည္းစားက မုန္႔ခြံ႕ေကၽြးလို႔ မင္း ေပ်ာ္ခဲ့ရတာကို မင္း ျပန္ေတြးမိသြားတယ္။ မင္းမ်က္လံုးကေတာ့ စာေတြကို ဖတ္ေနဆဲပဲ။ စာမ်က္ႏွာေတြလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၿပီးေနၿပီ။ တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာပဲ မင္းရည္းစားအေၾကာင္းကိုလည္း ဖ်က္ခနဲ ဖ်က္ခနဲ ေတြးမိေနတယ္။ ကဲ အဲဒီေတာ့ ငါက ျပန္ေမးခ်င္တာက မင္းရည္းစားအေၾကာင္း ေတြးတဲ့ အေတြးေတြက မင္းဆီက ဘာေတြကို ယူသြားခဲ့သလဲ”လို႔ ရွင္းျပၿပီး ေမးခြန္းျပန္ထုတ္လိုက္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းသေဘာေပါက္သြားတဲ့ပံုျပတယ္။ ငါ့အခ်ိန္ေတြ၊ ငါ့ေလ့လာမႈေတြကို သူ ခိုးသြားတာပဲတဲ့။

“ဆိုလိုတာက အခု တို႔ တရားအားထုတ္နည္းဆိုတာက အာ႐ံုစူးစိုက္မႈ၊ တည္ၿငိမ္မႈ ရေအာင္ ႀကိဳးစားတာ။ မင္း စာအုပ္ကိုင္ၿပီး စာဖတ္ေနၿပီဆိုရင္ အဲဒီစာအုပ္အေၾကာင္း သို႔မဟုတ္ အဲဒီစာအုပ္ထဲက မင္းသိခ်င္တာကို သိဖို႔ကလဲြၿပီး က်န္တာကို မင္း မစဥ္းစားသင့္ဘူး။ အဲဒီလို ကိုယ္ရည္ရြယ္တဲ့အရာတစ္ခုကို တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္သြားႏိုင္ဖို႔ တရားအားထုတ္တာ”စသျဖင့္ ရွင္းျပေပးေတာ့ အားလံုးသေဘာက်ပံု ျပၾကတယ္။

(၁၉)

ညပိုင္း ၅ နာရီမွာေတာ့ ဗုဒၶနည္းျဖင့္ လူေတာ္လူေကာင္းျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ျခင္း ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးေဟာေျပာရတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဗုဒၶဘာသာေတြအတြက္ေတာ့ အလြန္လြယ္တဲ့အေၾကာင္းေတြပါ။ လူေတာ္လူေကာင္းဆိုတာကို ငါးပါးသီလ၊ ဒုစ႐ိုက္ ၁ဝ ပါး၊ သုစ႐ိုက္ ၁ဝ ပါး၊ ဥပါသကာဂုဏ္ရည္ ၁ဝ ပါးတို႔ကို ရွင္းလင္းေဆြးေႏြးျပတယ္။ “ငါးပါးသီလက ဘာမွ မထူးပါဘူး။ ငါတို႔ ခရစ္ယာန္မွာလည္း ရွိတာပဲ”လို႔ ဒကာတစ္ဦးက ေျပာေတာ့ ထူးတဲ့အေၾကာင္း၊ မတူတဲ့အခ်က္ေတြ၊ တူတဲ့အခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးျပေတာ့ သူတို႔ အေတာ္ေလး အံ့ၾသပံု ျပတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ သမၼာက်မ္းစာထဲကအခ်က္အလက္ေတြကိုပါ ထုတ္ျပၿပီး ေျပာျပတာကိုး။ “ဗုဒၶဘာသာက သူတစ္ပါးအသက္ကို သတ္တာဟာ မေကာင္းဘူး၊ ေရွာင္ၾကဥ္တာက ေကာင္းတယ္လို႔ပဲ ေျပာတာ။ ငါဘုရားပညတ္ေတာ္မူမယ္။ သူတစ္ပါးအသတ္ကို လံုးဝ မသတ္ရလို႔ အမိန္႔ေပးျခင္း မရွိဘူး။ ပညတ္ေတာ္ ၁ဝ ပါးက်ေတာ့ အမိန္႔ေတာ္၊ ပညတ္ခ်က္ျဖစ္တယ္”လို႔ ရွင္းျပတယ္။

ေနာက္ၿပီး “သမၼာက်မ္းမွာက လူ႕အသတ္ကို မသတ္ဖို႔ပဲ ေျပာတာ။ သက္ရွိအားလံုးကို မပါဘူး။ လူမွတစ္ပါး အျခားသက္ရွိေတြကို ထာဝရဘုရားသခင္က ဘာျဖစ္လို႔ ဖန္ဆင္းထားတာလဲဆိုတာကို သိပါသလား”လို႔ ေမးၾကည့္တယ္။ သိေပမဲ့ မေျဖခ်င္လို႔ပဲလားေတာ့ မသိ။ ဘယ္သူမွ မေျဖၾကဘူး။ “လူမွတစ္ပါး အျခားသက္ရွိေတြ ေဟာ အခု မင္းတို႔ ဂ်ာမနီလူမ်ိဳးေတြ အရမ္းခ်စ္တဲ့ ေခြးေလးေတြ၊ ေနာက္ၿပီး ငွက္စတဲ့ သတၱဝါေတြကို ထာဝရဘုရားက လူေတြ ေပ်ာ္ဖို႔၊ စားဖို႔အတြက္ ဖန္ဆင္းေပးထားတာ။ ဗုဒၶဘာသာအလိုအရ လူသာမက အျခားအသက္ရွိသတၱဝါအားလံုးဟာ သံသရာခရီးသြားေတြပဲ မင္းတို႔ အိမ္က ခ်စ္စရာ ေခြးေလးေတြကလည္း အခု ငါတို႔လို လူ႕ဘဝကို ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ငါတို႔ ခ်စ္တတ္သလို၊ မုန္းတတ္သလို သူတို႔လည္း ခ်စ္တတ္တယ္၊ မုန္းတတ္တယ္။ သံသရာ႐ႈေထာင့္အရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ငါတို႔အားလံုးဟာ တစ္ေလွတည္းစီးေတြပါပဲ ……. ” စသျဖင့္ ေျပာျပေတာ့ အားလံုးက လက္ခံပုံရတယ္။ တစ္ေယာက္ကဆိုရင္ “ဟုတ္တယ္၊ အဲဒီအျမင္ကို ႀကိဳက္တယ္”လို႔ေတာင္ ထေျပာတယ္။

ေဆြးေႏြးပဲြက ၁ နာရီဆိုေပမဲ့ ၂ နာရီနီးပါး ၾကာသြားခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ အားလံုး ျပန္ကုန္တယ္။ သီရိလကၤာ ဒကာေလး ၂ ေယာက္နဲ႔ ဦးဇင္းတို႔ ၂ ပါးကေတာ့ ခုံေတြ၊ ခြက္ေတြ သိမ္းၾက၊ ဆည္းၾကေပါ့ေလ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေတြ႕အႀကံဳသစ္ေတြနဲ႔အတူ လန္းဆန္းေနခဲ့တာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။

(၂ဝ)

ေနာက္တစ္ေန႔ကေတာ့ ေရႊျမန္မာမ်ားအလွည့္။ မနက္ ၁ဝ နာရီမွာ ဗုဒၶေန႔ပဲြေတာ္အေၾကာင္းကိုပဲ ျမန္မာလို ေျပာျပ၊ ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္။ ျမန္မာေတြပဲဆိုေတာ့ ဘာမွ အထူးတလည္ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုစရာေတာ့ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ၁၁ နာရီမွာ ဘုရားရွိခိုးျခင္းအခမ္းအနားလုပ္တယ္။ မေန႔ကလိုပဲ ဗုဒၶဘာသာခံယူလိုသူမ်ား ေရွ႕ထြက္ဖို႔ ေျပာတဲ့အခါ ၃ ေယာက္ ထြက္လာၿပီး သရဏဂံု၊ ငါးပါးသီလနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ခံယူလိုက္ၾကတယ္။

ၿပီးတဲ့အခါ အားလံုး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးနဲ႔ ေျပာဆိုၾက၊ ႏႈတ္ဆက္ၾကတယ္။ အနည္းစုေလးသာရွိတဲ့ ျမန္မာေတြအခ်င္းခ်င္း မအားမလပ္တဲ့ၾကားကေန ေတြ႕ၾကဆံုၾကေတာ့ သူတို႔လည္း အေတာ္ေလး တက္ၾကြေပ်ာ္ရႊင္ေနၾကတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ေန႔ဆြမ္းကေတာ့ ျမန္မာအစားအေသာက္အစံုအလင္နဲ႔ အားပါးတရ စားလိုက္တယ္။

ဆြမ္းစားအၿပီးမွာေတာ့ ဒကာမႀကီးေဒၚနီနီရင္က ျမန္မာ့႐ိုးရာ ႐ုပ္ေသးအကနဲ႔ ေဖ်ာ္ေျဖပါတယ္။ လူေတြ အေတာ္စိတ္ဝင္စားၾကတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြက ပိုမိုၿပီး စိတ္ဝင္စားၾကတယ္။ ဒကာမႀကီး႐ုပ္ေသးကပဲြေၾကာင့္ လူငယ္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြလည္း ေရာက္လာၾကတယ္။ စတိတ္စင္နဲ႔လိုက္ကာေတြနဲ႔ ေသခ်ာကျပရင္ လူေတြ အေတာ္ေလး စိတ္ဝင္စားၾကလိမ့္မယ္။

႐ုပ္ေသးအကအၿပီး ေန႔လယ္ ၂ နာရီတရားေဟာခ်ိန္မွာလည္း ျမန္မာေတြက အေနာက္ေဘးမွာ စကားေျပာေကာင္းတုန္း။ ဒါေပမဲ့ တရားပဲြမၿပီးမီ ျပန္သြားၾကတယ္။ အခ်ိဳ႕လည္း တကယ့္ကို မလြယ္ကူတဲ့အေနအထားကေန လာရတာ။ ညတစ္ညလံုး အလုပ္လုပ္။ ေနာက္ေန႔မနက္ ေက်ာင္းကိုလာ။ အေဝးေရာက္ေပမဲ့ ဘာသာေရးအသိစိတ္ဓာတ္ၾကြယ္ဝတဲ့သူမ်ားလို႔ ကင္ပြန္းတပ္မိပါတယ္။

(၂၁)

ေန႔ခင္း ၂ နာရီမွာ ေဟာေျပာေဆြးေႏြးတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ “ဗုဒၶဘာသာဟူသည္”ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ပါ။ ညပိုင္းမွာ ဘုရားရွိခုိးတာပဲ လုပ္မယ္ဆိုၿပီး “ၿပီးျပည့္စံုေသာလူသားတစ္ေယာက္ျဖစ္ေအာင္ မည္သို႔ လုပ္မည္နည္း (ပါရမီ ၁ဝ ပါး)”ေခါင္းစဥ္ကိုပါ တစ္ခါတည္း ေဟာေျပာေဆြးေႏြးဖို႔ ဂ်ာမန္ဘုန္းႀကီးက ေျပာေပမဲ့ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုကိုသာ ေျပာလို႔ အဆင္ေျပႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာၿပီး “ဗုဒၶဘာသာဟူသည္”ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကိုသာ ေဆြးေႏြးျဖစ္ပါတယ္။

“ဗုဒၶဘာသာဟူသည္ ဘဝေနနည္းျဖစ္တယ္”ဆိုတဲ့ အေျခခံအေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာ ဆိုတဲ့ အခ်က္ ၃ ခ်က္၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာဆိုတဲ့ အခ်က္ ၃ ခ်က္ကို ရွင္းျပတယ္။ ေနာက္ၿပီး “ေကာင္းတာလုပ္၊ မေကာင္းတာ မလုပ္နဲ႔၊ ကိုယ့္စိတ္ကို ယဥ္ေက်းေအာင္ ဆံုးမ”ဆိုတဲ့ ဗုဒၶၾသဝါဒအႏွစ္ခ်ဳပ္ကို ေျပာျပတယ္။ အဲဒီကေနမွ မဂၢင္ရွစ္ပါး၊ သစၥာေလးပါး၊ ပညတ္၊ ပရမတ္၊ နိဗၺာန္အယူအဆအေၾကာင္းမ်ားကို ေဆြးေႏြးျဖစ္တယ္။ ၁ နာရီ ေဟာေျပာဖို႔ရာက ၁ နာရီခဲြေက်ာ္သြားတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဗုဒၶၾသဝါဒအႏွစ္ခ်ဳပ္က ေမးခြန္းအခ်ိန္မွာ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ေပးလိုက္ရတယ္။

“ေကာင္းတာလုပ္ဆိုတာေတာ့ ဟုတ္ပါၿပီ။ ေကာင္းတာဆိုတာ ဘာလဲ၊ မေကာင္းတာဆိုတာ ဘာလဲ။ ေကာင္းျခင္း မေကာင္းျခင္းကို ဘယ္သူက သတ္မွတ္သလဲ” သူတုိ႔က ေမးတာပါ။ “အနဝဇၨသုခဝိပါကလကၡဏာ - အျပစ္မရွိျခင္း၊ ေကာင္းက်ိဳးေပးျခင္း အခ်က္ ၂ ခ်က္နဲ႔ ျပည့္စံုရင္ ေကာင္းတာလို႔ ေခၚတယ္”လို႔ ေျပာေတာ့ အျပစ္မရွိျခင္းဆိုတာ ဘာလဲ။ ဒါက အျပစ္ရွိတယ္၊ ဒါက အျပစ္မရွိဘူးဆိုတာကို ဘယ္သူက သတ္မွတ္ေပးသလဲ။ ဘာေပတံနဲ႔ တိုင္းမလဲ။ ဆက္ေမးၾကျပန္တယ္။

ေနာက္ဆံုး ကာလာမသုတ္ကို ကိုင္မွ နည္းနည္းသေဘာက်ဟန္ျပတယ္။ ေကာင္းျခင္း မေကာင္းျခင္းကို ဘယ္သူမွ မသတ္မွတ္ဘူး။ မင္းကိုယ္တိုင္ မင္း ဉာဏ္နဲ႔စဥ္းစား၊ သံုးသပ္၊ ဆံုးျဖတ္၊ ဗုဒၶဘာသာမွာ လူသားဆိုတာ အျမင့္ျမတ္ဆံုး၊ လူသားထက္ ပိုျမင့္ျမတ္တာ ဘာမွ မရွိဘူး။ ေဟာ ဟိုမွာ ၾကည့္။ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္။ သူလည္း လူသားပဲ။ ဒါေပမဲ့ ျမင့္ျမတ္တာေတြ အမ်ားႀကီး စုေဆာင္းထားခဲ့လို႔ ဗုဒၶဆိုၿပီး တို႔ကိုးကြယ္တာ။ အားထားတာ။ မင္းလည္း မင္း အသိဉာဏ္ကို ပိုပိုၿပီး ျမင့္ျမတ္ေအာင္ လုပ္ရင္ တစ္ေန႔က်ရင္ မင္းကို ေလာကႀကီးက ကိုးကြယ္လာၾကမွာပဲ။ ေျပာခ်င္တာက မင္းတို႔ကိုယ္တုိင္ စမ္းသပ္ပါ၊ ခ်င့္ခ်ိန္ပါ၊ သံုးသပ္ပါ။ ၿပီးရင္ လုပ္သင့္ မသင့္ ဆံုးျဖတ္ပါလို႔ အႀကံေပးခ်င္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶဘာသာပါပဲ …. စသျဖင့္ ရွင္းျပခဲ့တယ္။

(၂၂)

ညေန ၅ နာရီအစီအစဥ္ကိုေတာ့ ဂ်ာမန္ဘုန္းႀကီးက သူပဲ ဦးေဆာင္လုိက္ပါမယ္ဆိုတာနဲ႔ အီဇာ(လြတ္ေျမာက္ျခင္း)ျမစ္ကမ္းေဘးကို လမ္းေလွ်ာက္ထြက္လာခဲ့တယ္။ ရာသီဥတုက နည္းနည္းေအးေနတယ္။ မနက္ျဖန္ဆိုရင္ ပူေတာ့မယ္တဲ့။ ေႏြရာသီေရာက္ေတာ့မယ္တဲ့ေလ။ တို႔ဆီမွာ မိုးေတြ တၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ ရြာေနတဲ့၊ ရြာေတာ့မယ့္အခ်ိန္မွာက်မွ ဒီမွာက ပူေတာ့မယ္တဲ့။ ေက်ာင္းေတြလည္း ပိတ္ေတာ့မယ္။ မတူညီတဲ့ အရပ္ေဒသႏွစ္ခုကို ႏႈိင္းယွဥ္ရင္းနဲ႔ မတူညီေသာ အေတြးအေခၚမ်ား၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား၊ ဘဝေနပံုထိုင္ပံုမ်ားအေၾကာင္းကို ေတြးေနမိခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဗုဒၶေန႔ပဲြေတာ္ကေန ရရွိလိုက္တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳမ်ား၊ အေတြးအျမင္မ်ားအေၾကာင္းကိုလည္း တစ္သီတစ္တန္းႀကီး အေတြးနယ္ခ်ဲ႕ေနမိခဲ့တယ္။

(၂၃)

ဘာသာစကားသာ အထိုက္အေလ်ာက္ (ကၽြမ္းက်င္ရင္ေတာ့ အတိုင္းထက္အလြန္ေပါ့) ကၽြမ္းက်င္မႈရွိရင္ အေနာက္သာသနာျပဳဖို႔ဟာ ထင္သေလာက္ႀကီး မခက္တဲ့အပိုင္းေတြကိုလည္း ျမင္လုိက္မိပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား မရွိတဲ့ေနရာမွာ သီးသီးသန္႔သန္႔ ေနရာေလးတစ္ခု ရွိမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့ အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ “ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား မရွိတဲ့ေနရာ”လို႔ ေျပာလိုက္တာဟာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ျမန္မာေတြပဲရွိရင္ ျမန္မာေတြအခ်င္းခ်င္း သာသနာျပဳရတာက သိပ္လြယ္ေတာ့ အေနာက္တိုင္းသားေဒသခံေတြကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈသြားႏိုင္စရာရွိတယ္လို႔ ျမင္မိလို႔ပါ။

ဒီမွာက အဲဒီလိုေနရာေလးတစ္ခုသာရွိရင္ ဆြမ္းခံစား႐ံုပါပဲ။ တခ်ိဳ႕ရက္ေတြဆိုရင္ ဆြမ္းခံတာ ျမန္မာႏိုင္ငံထက္ေတာင္မွ လွဴၾကတန္းၾကေသးတယ္။ စားဖို႔နဲ႔ရပ္တည္ဖို႔ေလာက္ကေတာ့ တစ္နည္းနည္းနဲ႔ ျဖစ္သြားႏိုင္တာကိုလည္း ေလ့လာသိရွိရတယ္။ လူ႐ိုေသရွင္႐ိုေသ ေနရာမဟုတ္ပါဘဲ ေခ်ာင္(ေဂ်ာင္)က်က် အခန္းငယ္ရဲ႕ ျပတင္းဝမွာ ထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုေတာင္ ေန႔စဥ္မျပတ္ လာေရာက္ၾကည့္႐ႈေလ့ရွိၾကတယ္။ ခန္႔ျငားၿပီး တင့္တင့္တယ္တယ္ အေဆာက္အအံုသာဆိုလွ်င္ လူေပါင္းမ်ားစြာကို ဆဲြေဆာင္ႏိုင္ေပလိမ့္မယ္။

(၂၄)

ေနာက္ၿပီး က်က္သေရမဂၤလာနဲ႔ျပည့္စံုလွတဲ့ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ား ကမၻာအႏွံ႔ေရာက္ေနတာဟာလည္း (ပန္းျခံေတြ၊ အိမ္ေရွ႕ေတြ၊ ဟိုတယ္ေတြ စတဲ့ေနရာမွာ ထားတာကို ျမန္မာေတြကေတာ့ သိပ္မလိုလားၾကဘူး) ဗုဒၶဘာသာေတြအျမင္မွာ မေကာင္းလွေပမဲ့ သာသနာအတြက္ ေကာင္းတဲ့အကြက္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လမ္းမွာေတြ႕တဲ့အမ်ိဳးသမီးႀကီးႏွစ္ဦးနဲ႔ ဆံုတုန္းက “အိုး အိမ္က ပန္းျခံေလးထဲမွာ ဗုဒၶဆင္းတုရွိတယ္၊ ငါ စိတ္ညစ္ရင္ ျခံထဲဆင္းၿပီး ဗုဒၶကို ၾကည့္တယ္။ ဗုဒၶဆင္းတုကို ၾကည့္ရင္ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္”တဲ့။

တစ္ရက္က ေစ်းထဲသြားေတာ့ ေစ်းဆိုင္အဝင္ဝမွာ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္တစ္ဆူကို ေတြ႕တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလက္ရာေလး။ ဆိုင္ရွင္နဲ႔စကားေျပာၾကည့္ေတာ့ သူေျပာတဲ့အထဲမွာ လာတဲ့သူေတြက ဒီဆင္းတုေတာ္ကို သေဘာက်ေၾကာင္း၊ ဘယ္က ဝယ္ခဲ့သလဲ ေမးၾကေၾကာင္း၊ သူကလည္း ဗုဒၶဘာသာကို တည္ေထာင္သူရဲ႕ ဆင္းတုျဖစ္ေၾကာင္း၊ စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းေအာင္ အဓိကေဟာေျပာသူျဖစ္တယ္လို႔ ေျဖေလ့ရွိေၾကာင္း သူက ေျပာျပတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဗုဒၶဆင္းတုက သက္မဲ့ပင္ျဖစ္ေပမဲ့ စကားေတြ အမ်ားႀကီး ေျပာေနတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

(၂၅)

ဒီမွာက ျမစ္ကမ္းေဘးသြားသြား၊ လမ္းေဘးသြားသြား မိတ္ဆက္ၾကသူေတြ၊ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္းကို အားပါးတရ ေမးၾကတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားမွာလည္း စုေပါင္းတရားထုိင္ၾကတဲ့ အဖဲြ႕အစည္းေတြ၊ ဘုန္းႀကီးမရွိဘဲ (ဘာသာမေျပာင္းဘဲ) အင္တာနက္ကေန ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း စုေပါင္းေလ့လာေနတဲ့ အဖဲြ႕ေတြ … ေျမာက္ျမားစြာ ရွိလာေနတယ္လို႔ သိရတယ္။

ဦးဇင္းတို႔ ဗုဒၶဘာသာေတြထဲက စြမ္းႏိုင္သူမ်ားသာ ျပည္တြင္းမွာ မလိုအပ္ေသာအေဆာက္အအံုမ်ားစြာကို ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းျခင္းထက္ ျပည္ပအေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းႏိုင္လွ်င္ ေလာကအတြက္၊ သာသနာအတြက္၊ ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္မ်ားကို ငံ့လင့္ေနၾကသူမ်ားစြာအတြက္ ေဖာ္မျပႏိုင္ေလာက္တဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား ျဖစ္လာမွာ မုခ်မလဲြပါပဲ။ ေနာက္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာအေဆာက္အအံုမ်ား၊ ေစတီပုထိုး သို႔မဟုတ္ ဆင္းတုေတာ္မ်ား အလြန္႔အလြန္ ရွားပါးတဲ့အရပ္ေဒသမွာ ေဆာက္လုပ္ရျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ မိမိကိုယ္တိုင္အတြက္လည္း သမိုင္းအဆက္ဆက္ တြင္က်န္ရစ္မယ့္ သာသနာျပဳလုပ္ငန္းႀကီးအျဖစ္ ကမၸည္းတြင္ရစ္မွာလည္း ေျမႀကီးလက္ခတ္မလဲြပါပဲ။

(၂၆)

“ကမၻာႀကီးက စိတ္ဝင္စားဖို႔အရမ္းေကာင္းတယ္၊ အေရွ႕တိုင္းသားေတြက အေနာက္တုိင္းသားေတြ က်င့္သံုးတဲ့ သိပၸံပညာေတြကို သင္တယ္၊ အေနာက္တိုင္းသားေတြ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္လာၾကတယ္။ ေဟာ … အေနာက္တိုင္းသားေတြကေတာ့ အေရွ႕တိုင္းသားေတြ က်င့္သံုးတဲ့ ေယာဂက်င့္စဥ္ေတြ၊ ကရာေတးေတြ၊ တရားအားထုတ္ျခင္းေတြကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္လာၾကတယ္။ ဒါဟာ ယင္ဓာတ္နဲ႔ ယန္ဓာတ္ အလ်င္အျမန္ ေျပာင္းလဲေနတဲ့အခ်ိန္ပဲ”ဆိုတဲ့ ဇင္းမာစတာ ဆီအြန္ဆား (Zen Master Seung Sahn)ရဲ႕ စကားက ယေန႔ကမၻာရဲ႕ သ႐ုပ္အမွန္ပါပဲ။

(၂၇)

ဂ်ာမနီႏိုင္ငံက ဗုဒၶေန႔ပဲြေတာ္အေၾကာင္းနဲ႔ မွတ္မွတ္ရရ အေတြးေတြကေတာ့ ေရးမယ္ဆို ေျမာက္ျမားစြာ ရွိေနဦးမွာပါ။ အခ်ိဳ႕အခ်က္ေတြက မရည္ရြယ္ေပမဲ့ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အမႊမ္းတင္သလို သို႔မဟုတ္ အျခားဘာသာ သို႔မဟုတ္ အျခားသူမ်ားကို ထိခိုက္သလို အေရးအသားမ်ား ပါသြားခဲ့လွ်င္ ခြင့္လႊတ္ၾကရန္ ေတာင္းပန္လိုပါတယ္။ မိမိကိုယ္တိုင္ကေတာ့ အသက္အရြယ္အရေသာ္လည္း၊ အေတြ႕အႀကံဳအရေသာ္လည္း ဘာဆိုဘာမွ် စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ အရည္အခ်င္းမရွိေသးပါ။ ေတြးမိတဲ့အေတြးမ်ား၊ ျဖစ္မိတဲ့ဆႏၵမ်ား၊ ႐ိုးရွင္းစြာ ျဖစ္တည္လာရေသာ ေစတနာမ်ားကို ႐ိုး႐ိုးသားသား လွစ္ဟဖြင့္ျပမိျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဖာ္ျပခ်က္မ်ားက စြမ္းေဆာင္ႏိုင္သူတစ္ဦးဦး သို႔မဟုတ္ မ်ားစြာကို ပုတ္ႏႈိးမိရင္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဟာ ဂ်ာမနီမွာ သာတဲ့ လတစ္စင္းပမာ က်က္သေရျဖာေနေတာ့မွာပါ။

ၿပီးပါၿပီ။

အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။