ဖ႐ိုင္းဇင္းပန္းဥယ်ာဥ္ထဲမွာ

(၁)
ဖ႐ိုက္ဇင္းစာၾကည့္တိုက္က အႀကီးႀကီးရယ္။ စာအုပ္ေတြက စံုလွတယ္။ ဂ်ာမန္ဘာသာနဲ႔ေရးထားတာေတြက မ်ားပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဗဟုသုတအေနနဲ႔ လိုက္ေငးတယ္။ ဖ႐ိုက္ဇင္းသမိုင္းစာအုပ္ေလးတစ္အုပ္ကို ေကာက္ကိုင္မိတယ္။ စာအုပ္ေပၚက မ်က္ႏွာဖံုးေပၚက ေရးထားတဲ့ Freising ဆိုတာကို ေသခ်ာၾကည့္တဲ့အခါ ပါဠိသင္လာတဲ့ကိုယ္ေတာ္ပီပီ ပုဒ္ခဲြၾကည့္မိတယ္။ Frei+sing ဂ်ာမန္လို Frei ဆိုတာ Free လြတ္လပ္ျခင္း၊ Sing ဆိုတာက သီခ်င္းဆိုတာ။ နာမည္ေလးကို အေတာ္သေဘာက်သြားတယ္။ သူတို႔ ဘယ္လို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ၾကသလဲဆိုတာေတာ့ ေနာက္မွ ေမးၾကည့္ရဦးမယ္။

(၂)
Freising ဆိုတာ Freising ျပည္နယ္ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ လူဦးေရအားျဖင့္ ၄ ေသာင္းေက်ာ္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမဴးနစ္ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ ေျမာက္ဘက္ အီဇာျမစ္ကမ္းေဘးမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ျမဴးနစ္ၿမိဳ႕ကေန ကားနဲ႔ ၂၅ မိနစ္ခန္႔ခရီးရွိပါတယ္။ ရထားနဲ႔ဆိုရင္လည္း အဲဒီေလာက္ပဲ ၾကာပါတယ္။ ျမဴးနစ္ေလဆိပ္ႀကီးနဲ႔လည္း အနီးဆံုးေနရာမွာ ရွိပါတယ္။ ျမဴးနစ္ေလဆိပ္ကေန ဆင္းလိုက္တာနဲ႔ ေျမာက္ဘက္ကို လွမ္းၾကည့္လိုက္ရင္ ကမၻာ့သမိုင္းဝင္အေမြအႏွစ္ျဖစ္တဲ့ ကတ္သတ္ဒရီယလ္ (cathedral hill) ေတာင္ကုန္းကို လွမ္းျမင္နိုင္ပါတယ္။ ဒီနာမည္ေက်ာ္ေတာင္ကုန္းေပၚမွာ ခရစ္ယာန္ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ႀကီးရဲ႕ ခမ္းနားတဲ့ နန္းေတာ္ရဲတိုက္ႀကီးလည္း တည္ရွိပါတယ္။

လက္ရွိပုပ္ရဟန္းမင္း မတုိင္ခင္က ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးဟာ စာေရးသူတို႔ေက်ာင္းေဘးက ေတာင္ကုန္းေပၚက ဘုရားေက်ာင္းမွာ ရဟန္းျဖစ္ခဲ့တာ။ ဒါ့အျပင္ ဗိုင္ဟန္ရွတဲဖန္ (Weihenstephan Hill) ေတာင္ကုန္းကိုလည္း လွမ္းျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေတာင္ကုန္းကေတာ့ ကမၻာ့သက္တမ္းအရင့္ဆံုးဘီယာေတြ ထုတ္လုပ္တဲ့ေနရာတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

Freising ၿမိဳ႕ေလးဟာ အလြန္တရာ ေရွးက်ၿပီး ေရွးေဟာင္းဒ႑ာရီပံုျပင္ေတြ၊ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာဇာတ္လမ္းေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ ဘာသာေရးၿမိဳ႕ေတာ္လို႔လည္း ဆိုလို႔ ရပါတယ္။ ယခင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာမွ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ခရစ္ယာန္ဘာသာတရားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အထြတ္အျမတ္ထားရာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ဆိုရင္လည္း မမွားႏိုင္ပါဘူး။ ၿမိဳ႕ထဲက တံတားေတြ အိမ္ေတြ၊ လမ္းေတြမွာလည္း ခရစ္ေတာ္ရဲ႕႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြ ေဆာက္လုပ္ထားၾကတယ္။ ယေန႔အခ်ိန္အထိ တစ္ေနကုန္ ဘုရားေက်ာင္းက ေခါင္းေလာင္းသံေတြ တစ္နာရီျခားတစ္ခါ တညံညံ တီးခတ္ေနဆဲပါ။ ည ၉ နာရီက်မွ ရပ္ပါတယ္။ ေရွးတုန္းက အယူအဆအရေတာ့ မေကာင္းဆိုးဝါးေတြဟာ ဒီေခါင္းႀကီးေတြအသံၾကားရင္း ေျပးကုန္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစဥ္အဆက္အေနနဲ႔ ေခါင္းေလာင္းေတြ ဆက္လက္တီးေနၾကတာလို႔ ဆိုပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ေအဒီ ၇၂ဝ မွာ သူေတာ္စင္ ေကာ္ဘီနီယန္း(Corbinian)က ဘာသာေရးအေဆာက္အအံုတစ္ခုကို တည္ေဆာက္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ Freising ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ အမွတ္အသားတံဆိပ္က ေက်ာေပၚမွာ ပစၥည္းေတြ တင္ထားတဲ့ ဝက္ဝံ႐ုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအမွတ္တံဆိပ္ကလည္း ရာဇဝင္နဲ႔ပါ။ တစ္ေန႔မွာ ဝက္ဝံက သူေတာ္စင္ အာဘီအို (Arbeo)ရဲ႕ ျမင္းကို ကိုက္သတ္ပစ္တယ္။ ဒါနဲ႔ သူေတာ္စင္က ဒဏ္ေပးတဲ့အေနနဲ႔ ဝက္ဝံကို သူ႔ပစၥည္းေတြကို သယ္ခိုင္းလိုက္တယ္။ ဒီသူေတာ္စင္က အဲဒီေလာက္ထိ တန္ခိုးႀကီးတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဒါကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ့ ပစၥည္းေတြ တင္ထားတဲ့ ဝက္ဝံက Freising ရဲ႕ သေကၤတျဖစ္လာရတာပါ။

ေအဒီ ၉၉၆ မွာ ဒူကဲဟင္နရီ (Duke Henry) ဆိုသူရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈေၾကာင့္ Freising ရဲ႕ အဓိကစီးပြားေရးေတြ၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြက ျမဴးနစ္ေက်းရြာဘက္ကို ေရာက္ကုန္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ျမဴးနစ္ၿမိဳ႕က ႀကီးက်ယ္လာရာ ၁၁၅၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ Freising ရဲ႕ စီးပြားေရးအေျခအေနေတြဟာ ျမဴးနစ္ကို အ႐ႈံးေပးလာရတယ္။ ျမဴးနစ္မွာလည္း ခမ္းနားႀကီးက်ယ္တဲ့ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းႀကီးေတြ ေဆာက္လုပ္လိုက္ၾကတယ္။

(၃)
စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးအရ ျမဴးနစ္ၿမိဳ႕က သာလြန္သြားေပမဲ့ ဘာသာေရးအရေတာ့ ဖ႐ိုက္ဇင္းက အစစအရာရာ မေျပာင္းလဲႏိုင္ေတာ့ေလာက္ေအာင္ အေျခတည္ေနခဲ့ပါတယ္။ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးေအာက္ အနည္းငယ္ေလာက္ပဲ အဆင့္နိမ့္တဲ့ ရဟန္းမင္းႀကီးမ်ား စိုးစံေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရဟန္းမင္းႀကီးမ်ားဟာ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာ စားသံုးရျခင္း၊ ေနထိုင္စံျမန္းရျခင္း စတဲ့ေနရာအားလံုးမွာ ေရွးေခတ္ရွင္ဘုရင္မ်ားလို ျပဳစုခံေနရဆဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာ ရဟန္းျပဳသူနည္းလာတဲ့အတြက္ သာသနာျပဳလုပ္ငန္းေတြကေတာ့ ေထာင့္မေစ့ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ အာရွဘက္ကေန ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကို တင္သြင္းရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

Freising မွာ သာသနာဆိုင္ရာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားဟာ အမ်ားအားျဖင့္ အာရွေဒသကေန လာေရာက္အမႈထမ္းတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ မ်ားတယ္လို႔ သိရတယ္။ လခကလည္း အရမ္းျမင့္ေတာ့ ဒီမွာ အမႈေတာ္ထမ္းလိုတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြလည္း အေတာ္မ်ားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခ်ိဳ႕ဆရာေတာ္မ်ား ပူပန္ေနၾကသလို ဒီက သာသနာဆိုင္ရာမွာလည္း ဘုန္းႀကီးေတြ နည္းလာလို႔ စိတ္ပူေနၾကရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

(၄)
ျမန္မာႏိုင္ငံက ေက်းရြာေတြမွာ ကိုရင္နည္းလာတဲ့ကိစၥကို ဒီက ဂ်ာမန္ရဟန္းေတာ္နဲ႔ ေျပာျဖစ္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္၊ ဒါ သဘာဝက်ပါတယ္တဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တိုးတက္တဲ့တိုင္းျပည္တိုင္းဟာ ဘာသာတရားဆိုင္ရာမွာ အေျပာင္းအလဲေတာ့ ျဖစ္မွာပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံခ်မ္းသာလာေလေလ ဘုန္းႀကီးနည္းလာေလေလ ျဖစ္မွာပဲ။ ဒီေတာ့ အေရအတြက္ထက္ အရည္အခ်င္း၊ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ျပည့္ဝတဲ့ ရဟန္းေတြ ေပၚထြက္လာမွာမို႔ပါ။ စာေရးသူလည္း လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ မရွက္တမ္း ဝန္ခံရရင္ တို႔ဆီမွာ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ အမ်ားႀကီး မဟုတ္လား။ ဘာေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့မ်ားေနသလဲ။ အရည္အခ်င္းနဲ႔စိတ္ဓာတ္ပိုင္းကိုပဲ ျပရမယ္ထင္တယ္။

(၅)
စာေရးသူဟာ (အီဇာညေနခင္းမ်ား ေဆာင္းပါးထဲမွာ ဆိုခဲ့သလို) ညေနတိုင္း လမ္းေလွ်ာက္ျဖစ္တယ္။ လမ္းေလွ်ာက္လိုက္တိုင္း ေနရာအႏွံ႔မွာ ေတြ႕ေနရတာက ခရစ္ယာန္ဆိုင္ရာ အမွတ္အသားေတြ၊ ခရစ္ေတာ္ပံုေတြခ်ည္းပါပဲ။ ဒါေတြကို ျမင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေနာင္ေတာ္တစ္ပါး ေျပာတာကို သြားအမွတ္ရေနမိတတ္တယ္။ ကိုယ္ေတာ္ ကုလားေတြ သူ႕သာသနာ သူျပဳတာ၊ ဘာလို႔ စကားထဲ ထည့္ေျပာေနလဲ၊ တို႔ ဗုဒၶဘာသာေတြလည္း သူမ်ားဆီ သြားၿပီး သာသနာျပဳေနတာ မဟုတ္လားတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔အဲဒီလို သူ ေျပာတာလဲဆိုေတာ့ ကုလားမေကာင္းေၾကာင္း ေျပာသူဆိုရင္ သူက အလြန္အျမင္ကပ္ေနတာကိုး။

(၆)
တကယ္ေတာ့ ဒီမွာ လာေနတယ္၊ သာသနာျပဳတယ္ဆိုတာ အခ်ိဳ႕ဘာသာေတြ သာသနာျပဳသလို လာျပဳေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း၊ ၾကည္ၾကည္သာသာနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း သိခ်င္သူေတြကို ကူညီေပးေနျခင္းပါပဲ။ စာေရးသူ ဒီကို ေရာက္ၿပီး ႀကိဳဆိုပဲြကတည္းက ဒီကိုလာတာဟာ ခရစ္ယာန္နဲ႔အျခားဘာသာဝင္ေတြကို ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေပးဖို႔ လာတာ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာကို ေလ့လာလိုသူမ်ားအတြက္ အကူအညီျဖစ္ေစဖို႔ ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။

အခ်ိဳ႕ဘာသာတရားဆိုရင္ အားလံုး သိတဲ့အတိုင္းပဲ။ သူတို႔ တရားကို နားလည္သေဘာေပါက္ၿပီး အဲဒီဘာသာဝင္ ျဖစ္သူဆိုတာ မၾကားဖူးေပမဲ့ (အနည္းငယ္သာ ၾကားဖူးေပမဲ့) တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ အဲဒီဘာသာဝင္လူဦးေရက ဗံုးေပါက္သလို ေပါက္ကဲြေနတာ။ ဗုဒၶဘာသာသာသနာျပဳျခင္းဟာ အဲဒီဘာသာ သာသနာျပဳျခင္းနဲ႔ေတာ့ လားလားမွ် မသက္ဆိုင္ပါေၾကာင္း ေနာင္ေတာ္ႀကီးကို သိေစခ်င္ခဲ့ေပမဲ့ မေျပာျဖစ္ခဲ့ပါ။

(၇)
တစ္ရက္က ေက်ာင္းကို မၾကာခဏ လာတတ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာဂ်ာမန္ဒကာတစ္ဦး ေျပာတာေလးလည္း သေဘာက်လို႔ ျပန္ေျပာပါရေစ။ သူဆိုရင္ ထိုင္းကို အလည္သြားရင္း ဗုဒၶဘာသာကို စိတ္ဝင္စားလို႔ ေလ့လာရင္းနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္လာခဲ့သူပါ။

တစ္ေန႔မွာ သူ႕သူငယ္ခ်င္းက ငါတို႔ ဖ႐ိုက္ဇင္းက ခရစ္ေတာ္ရဲ႕ အရိပ္ေအာက္မွာ သာယာၿပီးသား၊ မင္းတို႔ ဒီမွာ ေက်ာင္းလာတည္ေထာင္တာဟာ စိတ္ကူးယဥ္တာပဲလို႔ ေျပာသတဲ့။ ဒါနဲ႔ သူက ခရစ္ေတာ္ရဲ႕ အရိပ္ေအာက္မွာဆိုတာ ဟုတ္လို႔လား။ လူဦးေရ အမ်ားစုက ခရစ္ယာန္ဘာသာဆိုတာ ငါ လက္ခံတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခရစ္ယာန္ကို အျပည့္အဝ ယံုၾကည္သူက ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေတာင္ ရွိရဲ႕လား။ မတည္ၿငိမ္တဲ့အေရွ႕အလယ္ပိုင္းကေန လြင့္စဥ္လာတဲ့ လူေတြနဲ႔ဘာသာတရားကိုးကြယ္သူေတြ တိုးပြားလာမႈကေရာ ဖ႐ိုက္ဇင္းရဲ႕ လမ္းမေတြကို အသြင္ေျပာင္းစျပဳေနၿပီဆိုတာ မင္းလည္း သိပါတယ္။

သာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ျဖစ္တဲ့ ဥယ်ာဥ္တစ္ခု ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ငါတို႔ ဖ႐ိုက္ဇင္းဆိုတဲ့ ဥယ်ာဥ္ထဲမွာ ပန္းေပါင္းစံု ပြင့္ေနဖို႔ လိုတယ္။ ငါတို႔က ခရစ္ေတာ္ကို ယံုၾကည္သူမ်ားကို “လာပါ၊ အဲဒါ မေကာင္းဘူး၊ ဗုဒၶဘာသာ လာကိုးကြယ္ပါ”လို႔ ဘယ္ေတာ့မွ မေျပာဘူး။ သူတို႔ လိုအပ္လို႔ အကူအညီေတာင္းလာတဲ့အခါမွသာ ငါတို႔က သူတို႔ဆႏၵကို ျဖည့္ေပးခ်င္တာေလာက္ပါပဲ … စသျဖင့္ သူ ေျပာခဲ့တာေတြကို ျပန္လည္ေဖာက္သည္ခ်ေနခဲ့ပါတယ္။ စာေရးသူကလည္း အေတြးခ်င္းထပ္တူထပ္မွ်ျဖစ္ပါေၾကာင္း ျပန္ေျပာလိုက္တယ္။

(၈)
ဖ႐ိုက္ဇင္းသမိုင္းစာအုပ္ေလး ေကာက္ကိုင္ဖတ္႐ႈၿပီး ထြက္ေပၚလာတဲ့ အေတြးစေလးေတြပါ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဂ်ာမန္ဒကာေျပာတဲ့စကားထဲကလို ဖ႐ိုင္းဇင္းပန္းဥယ်ာဥ္ထဲမွာ လူေတြ စိတ္ၾကည္ႏူးေစမယ့္ ပန္းတစ္ပြင့္အျဖစ္ကေန ဦးတည္ခ်က္ေျပာင္းမသြားေအာင္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ပ်ိဳးေထာင္ေနရဦးမွာပါ။

(၉)
စာၾကည့္တိုက္ထဲက ထြက္ေတာ့ ေနကို မျမင္ရေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အလင္းေတာ့ ရွိေနဆဲပဲ။ Free+sing ဆိုတဲ့အသံေလးကလည္း တိုးတိုးေလး ထြက္လာတယ္။

အရွင္ကုသလသာမိ (အတည္မဲ့)
၁၅၊ ဝ၅၊ ၂ဝ၁၄