ဘူတန္ႏုိင္ငံက ဘာသာကူးေျပာင္းမႈ ဆန္႔က်င္ေရး ဥပေဒ

ဇူလိုင္လမွာ ဘူတန္ႏိုင္ငံဟာ ဥပေဒတစ္ခုကို ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ေတြက သူတို႔ရဲ႕ ခရစ္ယာန္ ဘာသာ၀င္ေတြ တိုးတက္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး အဲဒီဥပေဒကို ထုတ္ျပန္လိုက္တာပါလို႔ ၿငီးတြားေန ၾကပါတယ္။ “ဘူတန္ဟာ ခရစ္ယာန္ကိုဖိႏွိပ္ေနပါတယ္”လို႔လည္း ခရစ္ယာန္ေတြက စြပ္စဲြပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒ ကေတာ့ “ဘာသာေျပာင္းမႈ တားဆီးဆန္႔က်င္ေရး ဥပေဒ (Anti-Conversion Law) ပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဘူတန္ကေတာ့ သူ႕အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔သူ ထုတ္ျပန္လိုက္တာပါ။ ဒီအေၾကာင္းျပခ်က္ေတြကိုလည္း ခရစ္ယာန္ ေတြက မူမမွန္တဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြလို႔ ေ၀ဖန္ၾကျပန္ပါတယ္။ ဘူတန္က ခရစ္ယာန္ေတြကို “ဘာသာေရး အတင္းအက်ပ္ သိမ္းသြင္းသူမ်ား”လို႔ စြပ္စြဲေၾကာင္းလည္း သတင္းလႊင့္ေနၾကပါတယ္။

“ဒီဥပေဒက ဘာသာသိမ္းသြင္းျခင္း သို႔မဟုတ္ စည္း႐ံုးျခင္းသေဘာေဆာင္တဲ့ ပံုစံတစ္ခုခုကို လုပ္ေဆာင္တဲ့သူ ကို အျပစ္ေပးမယ္လို႔သာ ခပ္ျဖန္းျဖန္း (ခပ္၀ါး၀ါး)ဆိုထားေတာ့ ဆင္းရဲသားေတြကို စားစရာေပးျခင္း၊ အ၀တ္ေပး ျခင္းစတဲ့ ကူညီမႈတစ္စံုတစ္ရာ လုပ္ေနတဲ့ ခရစ္ယာန္ေစတနာ့၀န္ထမ္းေတြကို ေထာင္ထဲပို႔လုိက္မွာကို စိုးရိမ္ပါ တယ္”လို႔ ခရစ္ယာန္ေတြက ဆိုေနၾကပါတယ္။

ဥပေဒရဲ႕ ဆိုလိုခ်က္အျပည့္အစံုကေတာ့ “ဘူတန္ႏိုင္ငံ၏ ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒ၊ အပိုဒ္ ၄၆၃ အရ တစ္စံုတစ္ ေယာက္ဟာ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို ဘာသာေရးအရ ဆဲြေဆာင္သိမ္းသြင္းျခင္း သို႔မဟုတ္ သိမ္းသြင္းသည့္ ပံုစံ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ဘာသာတစ္ခုမွ ဘာသာတစ္ခုသို႔ ေျပာင္းလဲေအာင္ အားထုတ္လွ်င္ ဘာသာေရး ဆဲြေဆာင္ သိမ္းသြင္းမႈ အျပစ္ဒဏ္သက္ေရာက္ေစရမည္”လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ၿမိဳ႕ေတာ္သင္းဘူး (Thimphu)က အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ သင္းအုပ္ဆရာတစ္ဦးက “ဒီ ဘာသာကူးေျပာင္းမႈ ဆန္႔ က်င္ေရး ဥပေဒက အတည္ျပဳလုနီးနီး ျဖစ္ေနပါၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ အခုခ်ိန္မွာ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ေတာ့ မရွိေသးပါဘူး၊ ဒီဥပေဒက ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ တိုးပြားမႈကို ဦးတည္တိုက္ခိုက္တာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္”ဟု ဆိုပါတယ္။

ဘူတန္၊ ပါလီမန္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ကူအင္ေလး ရွာရင္း (Kuenlay Tshering)ကေတာ့ “ဒီဥပေဒဟာ ဘူတန္ ဘုရင့္ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒနဲ႔ ကိုက္ညီတယ္၊ ဖဲြ႕စည္းပံုဥပေဒမွာ - ဘူတန္ႏိုင္ငံသားတိုင္းဟာ လြတ္လပ္ စြာေတြးေခၚခြင့္၊ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ရွိပါတယ္၊ ဘယ္သူကမွ ဘာသာေရးဆဲြေဆာင္သိမ္းသြင္းမႈနည္းနဲ႔ အျခားဘာသာအတြင္းကို မသြတ္သြင္းေစရ-လို႔ ပါရွိပါတယ္”လို႔ တုန္႔ျပန္ပါတယ္။ “ႏိုင္ငံေတာ္က ဒီဥပေဒကို ေဖာက္ဖ်က္သူကို သံုးႏွစ္ထက္ေလ်ာ့နည္းတဲ့ ေထာင္ဒဏ္အျပစ္ေပးႏိုင္တဲ့ အေသးအဖဲြကိစၥတစ္ရပ္အေနနဲ႔ပဲ သံုးသပ္ထားပါတယ္”လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

“ဒီလို ဥပေဒမ်ိဳးကို အိမ္နီးခ်င္း အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာလည္း ျပဓာန္းထားတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ကေတာ့ ဘာသာေရး သိမ္းသြင္းမႈဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရကို မေရမရာလုပ္ထားၿပီး ခရစ္ယာန္ေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ဖို႔အတြက္ မွားယြင္းစြာ အသံုးျပဳေနၾကပါတယ္၊ ဒါကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ သတိထားပါတယ္၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ အဲဒီလို မျဖစ္ေစရပါ ဘူး”လို႔လည္း ျဖည့္စြက္ေျပာၾကားပါတယ္။

ခရစ္ယာန္သင္းအုပ္ဆရာတစ္ဦးကေတာ့ “အာဏာပိုင္ေတြဟာ ခရစ္ယာန္ဆန္႔က်င္သူေတြက တိုင္ၾကားခ်က္ ေတြကို အေရးယူေပးေလ့ရွိတဲ့အတြက္ ခရစ္ယာန္ေတြဟာ မၾကာခဏ အဖမ္းခံရႏိုင္ပါတယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဘူတန္ႏိုင္ငံဟာ လူဦးေရ ၆၈၃၄၀၇ ရွိတဲ့အနက္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြက ႏိုင္ငံရဲ႕ အေနာက္ဘက္နဲ႔ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းေတြမွာ အဓိက ေနၾကပါတယ္။ နီေပါလ္လူမ်ိဳးစု၀င္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ခန္႔မွန္းေျခ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ရွိတဲ့ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ ေတာင္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ေနထုိင္ၾကပါတယ္။

ခရစ္ယာန္ေတြကေတာ့ ၆၀၀၀-ေလာက္သာ ရွိပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ နီေပါလ္လူမ်ိဳးစုေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းနဲ႔ တရား၀င္စာသင္ေက်ာင္းေတာ့ တစ္ခုမွ မရွိပါဘူး။ သမၼာက်မ္းစာကိုေတာ့ ဘူတန္ဘာသာစကားနဲ႔ နီေပါလ္ဘာသာစကားေတြနဲ႔ ဘာသာျပန္ထားတာ ရွိပါတယ္။ ဘူတန္ဖဲြ႕စည္းပံုဥပေဒက ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို အာမခံေပးထားေပမယ့္ အစိုးရကေတာ့ ခရစ္ယာန္ေတြရွိေနတာကို တရား၀င္ အသိအမွတ္ မျပဳပါဘူး။ ခရစ္ယာန္ေတြဟာ သူတို႔အိမ္ေတြမွာပဲ ဘာသာေရးအလုပ္ေတြကို လုပ္ေနရပါတယ္။

ဘူတန္ႏိုင္ငံရဲ႕ တရား၀င္၀က္ဘဆိုက္မွာ “မဟာယာန္ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ဂိုဏ္းကဲြတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဒရုပ္ပ ကတ္ဂ်ဴးဂိုဏ္း (Drukpa Kagyue school)ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္ပိုင္းကေတာ့ ဟိႏၵဴဘာသာလႊမ္းမိုးမႈ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာေတာ့ ေသလြန္သူကို ကိုးကြယ္မႈ၊ တိရစၧာန္ကိုးကြယ္မႈနဲ႔ နတ္ကိုးကြယ္မႈ အၾကြင္းအက်န္ေတြ တည္ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္”လို႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခရစ္ယာန္ဘာသာနဲ႔ ပတ္သက္တာ ကိုေတာ့ ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိပါဘူး။ (ေနရာအႏွံ႔ ျပန္႔ေနတဲ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ ၆၀၀၀-ေလာက္ကေလးကို ဘယ္အစိုးရက ေရးၾကီးခြင္က်ယ္ ထည့္ေရးေနမလဲ)။

“ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀-ေက်ာ္သက္တမ္းရွိတဲ့ ဘုရင္စနစ္ကို လိုက္နာလွ်က္ ဘူတန္ႏုိင္ငံဟာ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္၊ ပထမဦးဆံုး ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးကတည္းက ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ဘူတန္ဟာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္အပါအ၀င္ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ ဘာသာေရးေတြ ဘာျဖစ္လို႔ လုိအပ္ေနအံုးမလဲ”လို႔ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ၾကီး ေဒၚဂ်ိက ေျပာပါတယ္။

“ဘူတန္ဟာ ခရစ္ယာန္ဘာသာတင္ မဟုတ္ပါဘူး၊ ဘယ္ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈေတြနဲ႔မွ ျပႆနာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားတို႔ သိထားရမွာက ဘူတန္ဆိုတာ လူဦးေရ ၆၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္သာ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေသးေသး ေလးတစ္ခုပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမ်ားစုဟာ ဗုဒၶဘာသာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ဟိႏၵဴရွိတယ္၊ ခရစ္ယာန္ ရွိတယ္။ ကဲ… ဒါဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနာက္ထပ္ဘာသာေရးေတြ ထပ္ၿပီး လိုေသးလို႔ လား”လို႔လည္း ဆက္ေျပာ သြားပါတယ္။

ဘူတန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးအေျခအေနအရပ္ရပ္ဟာ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္သြယ္မႈ ရွိေနပါ တယ္။ ေဒၚဂ်ိဦးေဆာင္တဲ့ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ၾကီးဌာနက ၿမိဳ႕ေတာ္ သင္းဘူးမွာ ရွိပ္ခ်ိဳဒေဇာင္း (Tashichho Dzong)လို႔ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ဧရာမဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းအတြက္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေပးပါေသး တယ္။ “ဗုဒၶဘာသာဟာ ဘူတန္ျပည္သူေတြကို အတူတကြ ရွင္သန္ေစၿပီး ညီညြတ္ေစပါတယ္။ ဘူတန္လူမ်ိဳး ေတြရဲ႕ လူမႈဘ၀ဟာ ဒေဇာင္းဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမွာ ဗဟိုျပဳေနပါတယ္”လို႔ ေဒၚဂ်ိက ရွင္းျပပါတယ္။

“ခင္ဗ်ားတို႔ အိႏၵိယကို ၾကည့္လိုက္ပါ၊ ဘာသာေရးေပါင္းစံုပူးတြဲေနတဲ့ အဖဲြ႕အစည္းျဖစ္တဲ့အတြက္ တင္းမာမႈေတြ၊ ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈေတြ မၾကာခဏ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ပါလိမ့္မယ္။ ဘူတန္ကို အဲဒီလို မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ အိႏၵိယနဲ႔ တရုတ္ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံၾကီးႏွစ္ခုၾကားမွာ ရပ္တည္ေနရတာပါ။ ဘူတန္လူမ်ိဳးေတြဟာ ဘယ္တုန္းကမွ ကိုလိုနီႏုိင္ငံ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ ဘူတန္ဆိုတာ သမိုင္း ေၾကာင္းအရ သူ႕ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္သာ စိတ္၀င္စားပါတယ္။ ဘူတန္လူမ်ိဳးေတြဟာ စစ္တိုက္ဖို႔ထက္ သူတို႔ရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကိုသာ မက္ေမာၾကပါတယ္”လို႔လည္း ရွင္းျပပါ တယ္။ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အေျခခံဥပေဒကလည္း ဘူတန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြကို ကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အေမြအႏွစ္တစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ေဖာ္ျပေနပါတယ္။

အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ အစိုးရ အရာရွိတစ္ဦးကလည္း “ခင္ဗ်ားတို႔ ၾကည့္ေလ၊ တိဗက္ကို တရုတ္ေတြက သူတို႔ျပည္ နယ္လုပ္ပစ္တယ္၊ ဆစ္ကင္းႏိုင္ငံကို အိႏၵိယက သူတို႔ျပည္နယ္ လုပ္ပစ္တယ္။ ဒီေတာ့ ဒီႏိုင္ငံၾကီး ႏွစ္ႏိုင္ငံထဲက ဘယ္ႏိုင္ငံက က်ဳပ္တို႔ကို သိမ္းသြားမလဲ။ ဒီကိစၥကို ဘူတန္ျပည္သူတိုင္းက စိုးရိမ္ေနၾကတာပါ”လို႔ ေျပာပါတယ္။

“ခင္ဗ်ားတို႔ သိတဲ့အတိုင္းပဲ၊ ဆစ္ကင္းႏိုင္ငံဆိုတာ အိႏၵိယရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ျခမ္းမွာ တည္ရွိတာပါ။ အခုေတာ့ အိႏၵိယရဲ႕ ျပည္နယ္တစ္ခုေပါ့။ တကယ္ေတာ့ ဆစ္ကင္းဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ခုေလ။ ဗုဒၶ ဘာသာႏိုင္ငံတစ္ခုေလ။ အဓိကလူမ်ိဳးေတြက ေဘာတိယနဲ႔ လက္ပ္ခ်ားလူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း နီေပါလ္ေတြက ၀င္လာတယ္။ သူတို႔က ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္တယ္။ (ဘူတန္ပံုစံနဲ႔ အလြန္တူေနတယ္)။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဒသခံလူမ်ိဳးေတြထက္ နီေပါလ္ေတြက အင္အားသာသြားတယ္။ ၁၉၇၅-ခုႏွစ္၊ ဆႏၵခံယူပဲြအရ ဆစ္ကင္းကို အိႏၵိယရဲ႕ ျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္ သက္မွတ္လိုက္ၾကတယ္။ ဆစ္ကင္းရဲ႕ ၇၅-ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ျပည္သူေတြဟာ နီေပါလ္ေတြပါ။ သူတို႔ေတြဟာ အိႏၵိယန႔ဲ မေပါင္းခ်င္ပါဘူးလို႔ မဲေပးခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီမိုကေရစီ ဆိုတာ မဲမ်ားတာကို ကိုယ္စားျပဳတယ္ဆို။ ကဲ….. ဘာလဲ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ….”လို႔လည္း ဆက္ရင္ဖြင့္ပါတယ္။

ဘူတန္နဲ႔ အျခားေသာ အိႏၵိယရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံငယ္ေလးေတြဟာ အရွက္မရွိ၊ မ်က္ႏွာေျပာင္တုိက္ သိမ္းယူ တတ္တဲ့ အိႏၵိယရဲ႕ အက်င့္ကို သိေနၾကပါၿပီ။ ဆစ္ကင္းႏုိင္ငံေလးရဲ႕ အျဖစ္အပ်က္ေတြက ဘူတန္ကို အိႏၵိယျပည္ နယ္မျဖစ္ေစဖို႔ သတိေပးေနပါတယ္။

“၁၉၈၀-ႏွစ္မ်ားတုန္းက ဘူတန္ဘုရင္ဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္ၿမဲေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ မ်ားကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ “ႏုိင္ငံတစ္ခု လူမ်ိဳတစ္မ်ိဳး အစီအစဥ္ (one-nation-one-people campaign)”ကို စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္က ေတာ္လွန္တဲ့ နီေပါလ္လူမ်ိဳးေတြကို မ်က္ႏွာသာ မေပးခဲ့ပါဘူး။ ေတာ္လွန္တဲ့ နီေပါလ္ေတြနဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြဟာ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီနီေပါလ္လူမ်ိဳး ေတြဟာ သူတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘူတန္နယ္ေျမထဲကို က်ဴးေက်ာ္၀င္လာၿပီး ေနထိုင္ေနၾကတာ ျဖစ္ တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔နယ္ေျမကို တစ္နည္းတစ္ဖံု က်ဴးေက်ာ္ေနထိုင္ေနၾကတာပဲ။ ဘယ္ဘူတန္လူမ်ိဳးကမွ ဖိတ္ေခၚလို႔ လာၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔က လူဦးေရ ၁-သိန္းခန္႔ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ကို တိုင္းျပည္ကေန ႏွင္ထုတ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ သူတို႔အမ်ားစုက ခရစ္ယာန္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္”လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

အစိုးရဟာ ေတာ္လွန္သူေတြအေပၚ ဘာေၾကာင့္ မငဲ့ညွာရသလဲလို႔ ျပည္သူတစ္ေယာက္ကို ေမးၾကည့္ေတာ့ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘူတန္ဟာ ေနာက္ထပ္ ဆစ္ကင္းျပည္နယ္ မျဖစ္ခ်င္ပါဘူး”လို႔ ႐ိုး႐ိုးရွင္းရွင္းေလးပဲ ေျဖပါတယ္။

ဘူတန္ႏိုင္ငံဟာ သူတို႔ဘာသာစကား၊ သူတို႔ရိုးရာ၀တ္စံုေတြကိုပဲ အသံုးျပဳ၊ ၀တ္ဆင္ၾကဖို႔ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ စည္းကမ္းသက္မွတ္ထားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြ တိုးတက္ ျပန္႔ပြားေစဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘူတန္ အမ်ိဳးသားေတြဟာ သူတို႔အလုပ္သြားတဲ့အခါ သို႔မဟုတ္ လူထုအစုအေ၀းေတြ ကို သြားတဲ့အခါေတြမွာ ဂို (Gho) လို႔ေခၚတဲ့ ဒူးထိရွည္တဲ့ ၀တ္႐ံုၾကီးကို ၀တ္ရပါတယ္။ ၿပီးရင္ ခါးမွာ အ၀တ္စနဲ႔ လုပ္တဲ့ ခါးပတ္စီးရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ ကိရာ (kira)လို႔ ေခၚတဲ့ ပုခံုးတစ္ဖက္ေပၚ ေျခခ်င္း၀တ္ထိ ရွည္တဲ့ ခါးမွာခါးပတ္ပတ္ထားရတဲ့ ၀တ္႐ံုၾကီးကို ၀တ္ရပါတယ္။ မလိုက္နာသူေတြကို ဒဏ္ေငြေဆာင္ရျခင္း သို႔မဟုတ္ ေထာင္ဒဏ္အျပစ္ေပး ခံရႏိုင္ပါတယ္။

“အစိုးရအေနနဲ႔ မေ၀းေတာ့တဲ့ အနာဂတ္မွာ ဘူတန္မွာ ခရစ္ယာန္ေတြရွိတယ္ဆိုတာကို တရား၀င္ အသိအမွတ္ ျပဳေပးဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာ ခရစ္ယာန္အတြက္ေရာ၊ အစိုးရအတြက္ပါ ေကာင္း က်ိဳးျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုမွ မဟုတ္ရင္ ဘာသာေရးအဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ဘယ္အစိုးရက ၿပီးေျမာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေတာ့မလဲ”လို႔ ခရစ္ယာန္ သင္းအုပ္ဆရာတစ္ေယာက္က ေျပာပါတယ္။ ဇန္န၀ါရီလတုန္းက ပုနခါး (Punakha)မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနကို သူ အမွတ္ရေနပါတယ္။ အဲဒီမွာ တည္ေဆာက္ေနဆဲ အိမ္တစ္လံုးကို ခရစ္ယာန္ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းေဆာက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ေကာလာ ဟလေၾကာင့္ ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ျဖစ္တဲ့ အိမ္ရွင္ဟာ ဘုရင့္ထံေတာ္ကို သြားေရာက္ၿပီး ဘုရားေက်ာင္းေဆာက္ဖို႔ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ဒါေပမယ့္ ထာ၀ရဘုရားကို ၀တ္ျပဳဖို႔ ေဆာက္တာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားခဲ့လို႔ ဘုရင္က ခြင့္ျပဳေပးခဲ့ပါတယ္။

“၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကေတာ့ ေနာက္ဆိုရင္ လြတ္လပ္ခြင့္ ပိုေပးမယ္လို႔ ကတိျပဳထားပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ခရစ္ယာန္ ဘာသာ၀င္ေတြဟာ တျဖည္းျဖည္း တိုးပြားလာေနပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာက လူနာေတြကို သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းေစတယ္ဆိုတာကို တစ္ဆင့္စကားနဲ႔ သိလာၾကပါၿပီ။ တရား၀င္ ဆဲြေဆာင္သိမ္းသြင္းဖို႔ ေဟာၾကား ခြင့္ေတာ့ မရေသးပါဘူး။ ခရစ္ယာန္ေတြအေနနဲ႔ အေျခအေနကို နားလည္ထားရမယ္၊ ၿပီးေတာ့ အစိုးရအေပၚမွာ စိတ္ရွည္ရွည္ထားရမယ္။ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း လြတ္လပ္ေရး ဘယ္လိုလုပ္ ရႏိုင္မလဲ”လို႔လည္း ခရစ္ယာန္သင္းအုပ္ ဆရာက ဆက္ေျပာသြားပါတယ္။


ဘာသာျပန္သူ၏ သံုးသပ္ခ်က္

ဒလိုင္းလားမာ အတၳဳပၸတၱိဇာတ္ကားကို ၾကည့္တုန္းက ဒလိုင္းလားမားကို ေမာ္စီတုန္းက “Religion is poison = ဘာသာေရးဆိုတာ အဆိပ္”လို႔ ေျပာတဲ့စကားကို အမွတ္ရေနပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး “ဘာသာဆုိတာ ဘိန္းနဲ႔တူ တယ္”ဆိုတဲ့စကားလည္း ရွိပါတယ္။ ဘာသာေရးသမားေတြကေတာ့ ကန္႔ကြက္ၾကတာပဲ။ ဘယ္လိုပင္ ကန္႔ကြက္ ကန္႔ကြက္ အေနအထားမက်ရင္ အဲဒီစကားေတြက မွန္ေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ ေနရာတိုင္းကိုေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ အေနအထားမက်ရင္ဆိုတဲ့ စကားက က်ယ္ျပန္႔ပါတယ္။

စာေလးတစ္ပုဒ္ ဖတ္ဖူးတယ္။ ကၽြန္းေလးတစ္ကၽြန္းမွာ သူတို႔ ယံုၾကည္မႈနဲ႔သူ ေအးခ်မ္းေပ်ာ္ရႊင္ေနတဲ့ လူမ်ိဳးစု ေလးေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ခရစ္ယာန္ ေစတနာၾကီးရွင္ေတြ၊ အလႅာဟ္ယံုၾကည္သူေတြ…. ေရာက္သြား တယ္။ ေအးခ်မ္းေနတဲ့ လူမ်ိဳးစုေလးဟာ စိတ္၀မ္းေတြ ကဲြကုန္တယ္။ အခ်င္းခ်င္း မညီညြတ္မႈေတြ ျဖစ္သြားတယ္။ ဆိုေတာ့ “ဘာသာေရးဆိုတာ ေပါက္ကြဲအားျပင္းထန္တဲ့ ဗံုးလား”။

ကမၻာ့ႏုိင္ငံၾကီးေတြက “ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိဘူး။ ခရစ္ယာန္ေတြ၊ မူစလင္ေတြကို ႏွိပ္ကြပ္တယ္”လို႔ ေျပာရင္ မခံခ်င္ပါဘူး။ မေက်နပ္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ “ျမန္မာဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံျဖစ္လို႔ပါ”။ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ဦးစားေပးမယ္။ ခရစ္ယာန္ႏိုင္ငံဟာ ခရစ္ယာန္ကို ဦးစား ေပးမယ္။ မူစလင္ႏိုင္ငံဟာ မူစလင္ကို ဦးစားေပးမယ္။ ဒါ ထံုးစံပဲ။

ဥေရာပႏိုင္ငံၾကီးေတြ၊ တျခားမူစလင္ႏိုင္ငံေတြဟာ သူတို႔ ေျမေပၚမွာ တရား၀င္ ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းေတြ ဘယ္ႏွစ္ေက်ာင္းမ်ား ေဆာက္ခြင့္ျပဳပါသလဲ။ ဘာသာေရးအခမ္းအနားေတြကို ဘယ္ေလာက္ထိ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ခြင့္ျပဳပါသလဲ။ မႏွစ္က မေလးရွားေရာက္ေတာ့လည္း ပိုသိခဲ့ရတယ္။ ဗုဒၶဘာသာေတြအေပၚမွာ မူစလင္ေတြ ဘယ္လို သေဘာထားသလဲ။ ဒါကို နားလည္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ မေလးရွားဆိုတာ မူစလင္ႏိုင္ငံေလ။ မူစလင္ႏိုင္ငံျဖစ္လို႔ မူစလင္ဘာသာကို ဦးစားေပးတယ္။ ဘာမွ ေျပာစရာ မရွိပါဘူး။ သူတို႔ကို မူစလင္ဘာသာ ကိုေတာ့ ဦးစားေပးမယ္။ ဗုဒၶဘာသာကို ဦးစားမေပးဘူး၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာကို ဦးစားမေပးဘူးလို႔ ဘယ္ေတာ့မွ ေ၀ဖန္မိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

အခု ဘူတန္ကိစၥေလးကို ဖတ္ရေတာ့ ဒီဘာသာဟာ ဘူတန္ရဲ႕ ေအးခ်မ္းမႈ။ တည္ၿငိမ္မႈကို ဘာေၾကာင့္မ်ား ဖ်က္ဆီးခ်င္ေနရတာလဲလို႔ ေမးခြန္းထုတ္မိပါတယ္။ က်ဳပ္တို႔ႏိုင္ငံက ေတာင္တန္းေဒသေတြမွာ အဓိက႐ုဏ္းေတြ ျဖစ္တယ္၊ မညီညြတ္မႈေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာလည္း ဒီေစတနာၾကီးရွင္ေၾကာင့္လည္း အမ်ားၾကီးပါပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ညီညြတ္တဲ့ ေအးခ်မ္းတဲ့ေနရာျဖစ္ျဖစ္ ဘာသာၾကီးေတြ တစ္ခုထက္ ပိုေရာက္သြားၿပီဆိုရင္ ပ်က္စီးဖို႔အေျခအေန ပိုမ်ားသြားပါၿပီ။ မညီမညြတ္ေတြ ျဖစ္ဖို႔အေျခအေန ေတာ္ေတာ္မ်ားသြားပါၿပီ။

စာေရးသူမွာ ဘာသာျခား အသိမိတ္ေဆြေတြ ရွိပါတယ္။ အြန္လိုင္းမွာေတြ႕ေတာ့ သူ႕ကို ေျပာလိုက္ပါတယ္။ “ခင္ဗ်ားတို႔ ေစတနာရွိတယ္ဆိုရင္ အဲဒီေစတနာေတြကို ျဖဴျဖဴစင္စင္ ရွိေနဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ထာ၀ရဘုရားကို ယံုၾကည္ေစဖို႔နဲ႔ ခရစ္ေတာ္ကို အားကိုးေစဖို႔ သို႔မဟုတ္ ခရစ္ယာန္ျဖစ္ေစဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ေတာ့ မလုပ္ ၾကပါနဲ႔။ အထူးသျဖင့္ ဘာသာတစ္ခုခု အေျခတည္ေနတဲ့ ေဒသမွာ ပိုၿပီး မလုပ္သင့္ဘူး”လို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။

တစ္ႏိုင္ငံလံုး မူစလင္ျဖစ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံမွာ တစ္ျခားဘာသာတစ္ခုခုက ၀င္ေရာက္ဆဲြေဆာင္ သိမ္းသြင္းေနၿပီဆိုရင္ ေဒသခံ မူစလင္ေတြ စိတ္ဆင္းရဲေတာ့မယ္။ ဒါ ထံုးစံပဲ။ ခရစ္ယာန္ၾကီးစိုးတဲ့ နိုင္ငံမွာလည္း ထို႔အတူပဲေပါ့။ “ဒါ ဒီမိုကေရစီေခတ္ကြ၊ လူတိုင္းလူတိုင္းဟာ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ခြင့္ရွိတယ္”လို႔ ဆိုၿပီး အကုန္လိုက္ရမ္းေန ရင္ေတာ့ ဒါ နည္းလမ္းမက်ေသးဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ အခ်င္းခ်င္း ေလးစားတန္ဖိုးထားစိတ္ အေပၚမွာ အေျခတည္မွ ဒီမိုကေရစီ စစ္တာပါ။ တစ္ဖဲြ႕နဲ႔တစ္ဖဲြ႕ ဗရမ္းဗတာ(လြတ္လြတ္လပ္လပ္) တိုက္ခိုက္ေန ၾကတာဟာ ဒီမိုကေရစီ မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ဖဲြ႕နဲ႔တစ္ဖဲြ႕ တန္ဖိုးထားစိတ္နဲ႔ အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈထားၿပီး လုပ္ ေဆာင္ၾကမွသာ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္တာပါ။

လူသားရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို အေၾကာင္းျပၿပီး ဗရမ္းဗတာ ေျပာ၊ ဗရမ္းဗတာ လုပ္လို႔ မရပါဘူး။ အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါကိုလည္း ၾကည့္ရပါအံုးမယ္။ “လူပ်ိဳပဲကြ၊ အပ်ိဳကို ရည္းစားစကားေျပာတာ ဘာျဖစ္လဲ”ဆိုၿပီး အေျခ အေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါကို မၾကည့္ဘဲ လိုက္ေျပာေနလို႔ မရပါဘူး။ အဲဒီလိုပါပဲ “လူသားတိုင္းမွာ လြတ္လပ္ခြင့္ အျပည့္ ရွိတယ္ကြ”ဆိုၿပီး သူ႕ဓေလ့၊ သူ႕ဘာသာနဲ႔သူ ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေနတဲ့ ေနရာေဒသကို သြားေရာက္ မဖ်က္ဆီး သင့္ပါဘူး။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကလည္း ဗုဒၶဘုရားရွင္ရွိမွ ေလာကၾကီး ၿငိမ္းခ်မ္းမယ္လို႔ အယူမသီးသင့္ေပဘူး။ ခရစ္ယာန္ကလည္း ေယရႈကို မယံုၾကည္ရင္ ကမၻာၾကီးမနက္ျဖန္ပဲ ဆုတ္ယုတ္သြားေတာ့မလုိ၊ မူစလင္ကလည္း အလႅာဟ္သာမရွိရင္ ေလာကၾကီး မသာယာႏိုင္ဘူး၊ ဟိႏၵဴကလည္း ရွီ၀ ဖန္တီးေပးမွ ေလာကၾကီးသာယာႏိုင္တာ….စသည္ျဖင့္ ကိုယ့္ဘာသာ ကို အမႊမ္းတင္ၿပီး အယူေတြ မသီးသင့္ၾကဘူး။ ဘာသာဆိုတာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေဆးခြက္ေတြပဲ ျဖစ္ေနသင့္တယ္။ အဆိပ္ခြက္ေတြ ျဖစ္မေနသင့္ဘူး။

စာဖတ္သူေတြေတာ့ မသိပါဘူး။ ဘူတန္ရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ေထာက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျခြင္းခ်က္မဲ့ေတာ့လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီဥပေဒကို ခရစ္ယာန္အသိုင္းအ၀ိုင္း သတင္းေတြက ေတာ္ေတာ္အသားယူ ေရးေနၾကတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဘူတန္ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို ထိပါးပုတ္ခတ္တဲ့ အမနာပေတြကလည္း အမ်ားၾကီးပဲ။

သူတို႔ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဘူတန္ေတြဟာ ခရစ္ယာန္ေတြကို ႏွိမ္ေနပါတယ္။ ဘူတန္ယဥ္ေက်းမႈဆိုတာ ကလည္း ေရွးဦး မယဥ္ေက်းမီေခတ္က ပံုစံေတြလို ျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္းလည္း ပုတ္ခတ္ေရးသားၾကပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ သတင္းေတြ အကုန္လံုးကိုေတာ့ မတင္ျပႏိုင္ပါဘူး။ အခု တင္ျပလိုက္တာကေတာ့ အဲဒီအေၾကာင္း ေတြထဲက အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ကဲ…စာဖတ္သူတို႔လည္း ဖတ္႐ႈေ၀ဖန္ၿပီး သခၤန္းစာေတြ ယူလိုက္ၾကေပါ့။ မူရင္းကေတာ့ ဒီမွာပါ။ စိတ္၀င္စားရင္ ဒီထက္ပိုၿပီး ေလ့လာႏုိင္စရာေတြ ရွိပါတယ္။

စာေရးသူ သံုးသပ္ခဲ့တာေတြကို အဓိပၸာယ္ေကာက္ မမွားၾကဖို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဘယ္ဘာသာကိုမွ ထိပါး ပုတ္ခတ္လိုတဲ့စိတ္ မရွိပါဘူး။ ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေနတဲ့အရပ္မွာ ကိုယ့္အတၱကို ေရွ႕တန္းတင္ၿပီး ဘာသာေရး ဆဲြေဆာင္သိမ္းသြင္းမႈေတြ၊ မြန္ျမတ္တဲ့ဘာသာတရားေၾကာင့္ ၿပိဳကဲြမႈေတြ မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး။ ဒါကို ရည္ရြယ္ၿပီး ေျပာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။