လကၤာ၊ ျမန္မာ၊ စာသင္ပံုဘယ္လိုကြာ (၂)

ေနတၱိပေဒသ၊ ေပဋေကာပေဒသႏွင့္ မိလိႏၵပဥွာက်မ္းတို႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဘုရားေဟာပါဠိေတာ္အျဖစ္ ေနာက္ပိုင္းမွ ၀င္ေရာက္လာက်မ္းသံုးက်မ္းျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔အနက္ မိလိႏၵပဥွာက်မ္းမွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္း၊ ဂႏၶာရတိုင္း သို႔မဟုတ္ ကသၼီရေဒသ၊ ဘီစီ ၁-ရာစုတြင္ ေပၚထြက္ခဲ့ေသာက်မ္းစာျဖစ္သည္။

မိလိႏၵပဥွာက်မ္းေပၚေပါက္သည့္ခုႏွစ္သည္ သီဟိုဠ္တြင္ အရွင္ဗုဒၶေဃာေသာသ အ႒ကထာက်မ္းစာအုပ္မ်ား ေရးသားေနသည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ရိုက္စ္ေဒးဗစ္ (Rhys Davids)ႏွင့္ ေအာနား (Horner)တို႔က ဘာသာျပန္ထားၾကသည္။ ေအာနား၏ ဘာသာျပန္မူတြင္ မိလိႏၵပဥွာတြင္ ကိုးကားထားေသာက်မ္းမ်ားကို စာရင္းျပဳစုေပးထားသည္။ ယင္းက်မ္းကိုးမ်ားကို ေထာက္႐ႈၿပီး ပညာရွင္တို႔က “မိလိႏၵပဥွာက်မ္းသည္ ေထရ၀ါဒမဟုတ္ေသာ ဂိုဏ္းတစ္ဂိုဏ္းက ဆရာအစဥ္အဆက္ေရးသားျပဳစုခဲ့ေသာ က်မ္းျဖစ္သည္၊ ေထရ၀ါဒပိုင္ က်မ္းမဟုတ္၊ ေထရ၀ါဒက ေနာက္ပိုင္းေခတ္မ်ားေရာက္မွ ကိုယ္ပိုင္အသြင္သို႔ ေျပာင္းလဲခဲ့ပံုရသည္”ဟူ၍ ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကသည္။

ထူးျခားေနသည္မွာ ယင္းေခတ္ကာလ (ဘီစီ ၁-ရာစု)က ယင္းေဒသ (ကသၼီရ သို႔မဟုတ္ ဂႏၶာရတိုင္း)တြင္ ေထရ၀ါဒဂိုဏ္းဟူ၍ မရွိေပ။ သဗၺတၳိ၀ါဒဂိုဏ္းသာ ထြန္းကားေနခဲ့သည္။ အမွန္အားျဖင့္ ေထရ၀ါဒဂိုဏ္းႏွင့္ သဗၺတၳိ၀ါဒဂိုဏ္းတို႔၏ သုတၱန္ႏွင့္၀ိနည္းမွာ ထူးျခားမႈမရွိဟု ဆိုပါသည္။ ထို႔အျပင္ မိလိႏၵပဥွာ၏ မူလဘာသာစကားမွာ သကၠတဘာသာျဖစ္၏ဟု ဆံုးျဖတ္ၾကသည္။ သကၠတဘာသာမွာလည္း သဗၺတၳိ၀ါဒဂုိဏ္း၏ အဓိကအသံုးျပဳေသာ ဘာသာစကားျဖစ္သည္။

တစ္ဖန္ သကၠတက်မ္းဂန္မ်ားစာရင္းတြင္ မိလိႏၵပဋိပုစၧာ-ဟူေသာ အိႏၵိယအေနာက္ေျမာက္ပိုင္းျဖစ္ က်မ္းစာတစ္ေစာင္ပါ၀င္သည္ဟု ဆိုသည္။ မိလိႏၵပဥွာတြင္ ေတြ႕ရေသာ ပါဠိအေရးအသားမွာ သဗၺတၳိ၀ါဒက်မ္းစာတစ္ခုျဖစ္ေသာ `ဒသကုမာရစရိတ´က်မ္းစာေရးသားဟန္ႏွင့္ တူေနသည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မူရင္းမိလိႏၵပဥွာမွာ ေထရ၀ါဒက်မ္းစာ မဟုတ္ဘဲ၊ သဗၺတၳိ၀ါဒက်မ္းစာျဖစ္ပံုရသည္ဟု သံုးသပ္ျပသည္။

တစ္ဖန္ တ႐ုတ္ဘာသာျဖင့္ရွိေသာ မိလိႏၵပဥွာမွာ လက္ရွိက်မ္း၏ ပထမအပိုင္း ၃-ခုသာ ပါ၀င္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ မူရင္းမိလိႏၵပဥွာသည္ အခန္းသံုးခန္းသာ ရွိဟန္တူသည္။ ေနာက္ပိုင္းေခတ္ေရာက္မွ ေထရ၀ါဒက ျဖည့္စြက္ေရးသားခဲ့ပံုရသည္။ ထူးျခားခ်က္တစ္ခုမွာ လက္ရွိမိလိႏၵပဥွာက်မ္း၏ အပိုင္း ၂-အဆုံးတြင္ “မိလိႏၵပေဥွာ နိ႒ိေတာ - မိလိႏၵပဥွာက်မ္း ဤတြင္ ၿပီး၏”ဟူေသာ ၀ါက်တစ္ခုပါရွိသည္။ ဤစာပုဒ္သည္ မိလိႏၵပဥွာတစ္က်မ္းလံုးကို ဆိုလိုသေလာ၊ သို႔မဟုတ္ ဒုတိယအခန္းတစ္ခုကိုသာ ရည္ညႊန္းသေလာဆိုသည္မွာ စဥ္းစားဖြယ္ ျဖစ္သည္။

သို႔ရာတြင္ မဟာယာနက်မ္းစာဟု ဆိုရေလာက္ေအာင္လည္း မဟာယာနအေၾကာင္းအရာ၊ အယူအဆ အေငြ႕အသက္မွ်ကို ယင္းက်မ္းတြင္ မေတြ႕ရေခ်။ ဤသို႔ စသျဖင့္ မိလိႏၵပဥွာကို ခ်ဥ္းကပ္ထားပံုမွာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ ျဖစ္ပါသည္။

ေနာက္ၿပီး စိတ္၀င္စားဖြယ္အေကာင္းဆံုးႏွင့္ အေရးအၾကီးဆံုး အခ်က္တစ္ခု ရွိပါသည္။ ယင္းမွာ “မိလိႏၵမင္းၾကီးႏွင့္ အရွင္နာဂေသနတို႔မွာ သမိုင္းမွာ အမွန္တကယ္ ရွိခဲ့သေလာ၊ လံၾကဳပ္ဇာတ္ေကာင္မ်ားေလာ”ဟူသည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ ေမးခြန္းျဖစ္ပါသည္။ အိႏၵိယသမိုင္းတြင္ ဂရိဘုရင္ အလက္ဇႏၵားက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ခံရစဥ္က အေၾကြေစ့မ်ား ထုတ္လုပ္ခဲ့ရာ အေၾကြေစ့တစ္ခုေပၚတြင္ “မိနႏၵ”ဟူေသာ စာလံုးကို ေတြ႕ရသည္ဟု ဆိုသည္။ အရွင္နာဂေသန အေထာက္အထားကိုကား မည္သည့္ေနရာတြင္မွ မေတြ႕ရဟု ဆိုသည္။ ဤသည္မွာ သုေတသီမ်ား ဆက္လက္ေလ့လာရမည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။

စကားဆက္စပ္၍ ဆိုရလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမတ္ၾကီးဦးေပၚဦး ေလွ်ာက္ထံုးဆိုလွ်င္ လူတိုင္းလိုလို သိၾကသည္။ အမ်ားစုက အမတ္ၾကီးဦးေပၚဦးမွာ တကယ့္ သမိုင္းထဲက အမတ္ၾကီးတစ္ဦးဟု သိေနၾကသည္။ အမွန္အားျဖင့္ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ အမတ္ၾကီး ဦးေပၚဦး မရွိခဲ့ဟု ဆိုသည္။ အမတ္ၾကီးႏွင့္ တြဲဖက္ ဘိုးေတာ္ဘုရားသည္ကား သမိုင္းမွာ အမွန္တကယ္ ရွိခဲ့ေလသည္။ မိလိႏၵပဥွာသည္လည္း အထက္ပါ သမိုင္းကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္ေနခဲ့သေလာ။ အရွင္နာဂေသနဆိုသူမွာ ဇာတ္ေကာင္တစ္ဦးမွ်သာ ျဖစ္သေလာ။ ဆက္လက္ေလ့ၾကဖို႔ ျဖစ္ပါသည္။

တစ္ဖန္ ေထရ၀ါဒ၏ အျမတ္တႏိုးက်မ္းစာျဖစ္ေသာ ၀ိသုဒၶိမဂၢက်မ္းစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အရွင္မဟာဗုဒၶေဃာသေရးသားေသာက်မ္းစာဟု သံသယမရွိ လက္ခံယံုၾကည္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ယင္းက်မ္းမွာ မဟာယာနတို႔၏ ၀ိမုတၱိမဂၢဟူေသာက်မ္းစာကို ကူးယူထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယူဆေသာ ပညာရွင္မ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။ မူရင္းဘုရားေဟာက်မ္းစာတြင္ ရွိေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ ကဲြလြဲေနသည္မ်ားလည္း ပါ၀င္ေနပါသည္။ အျငင္းပြားဖြယ္ရာအခ်က္အလက္မ်ားစြာရွိေနသည္။ (၀ိသုဒၶိမဂ္အေၾကာင္းကို သီးသန္႔ေရးဖို႔ စိတ္ကူးထားပါသည္။)

ေထရ၀ါဒတြင္ ၂၈-ဆူေသာ ဘုရားမ်ားကို အစဥ္အလာအတိုင္း လက္ခံယံုၾကည္ၾကသည္။ အမွန္အားျဖင့္ အစပထမတြင္ ၂၄-ဆူသာ ရွိပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ၂၈-ဆူ ျဖစ္သြားရသနည္း။

ဗုဒၶဘာသာမေပၚခင္ကတည္းက ရွိေနေသာ ဂ်ိန္းဘာသာတြင္ ၂၄ တိ႒ကၤရဟုဆိုေသာ အတိတ္ဆရာ ၂၄-ဆူ ရွိပါသည္။ ယင္း ၂၄-ဆူႏွင့္ တူညီေနေသာေၾကာင့္ မတူေအာင္ လုပ္ဖို႔ရန္ တာ၀န္ရွိလာသည့္ သေဘာျဖစ္သည္။
သို႔ျဖစ္၍ ဗုဒၶ၀ံသအ႒ကထာ၏ နိဂံုးပိုင္းတြင္ ဗုဒၶပကိဏၰကက႑ဟု ထပ္မံျဖည့္စြက္ၿပီး ၂၄-ဆူကို လက္ရွိေဂါတမဗုဒၶ၊ သရဏကၤရ၊ ေမဓကၤရ၊ ဒီပကၤရဟု ေလးဆူထပ္ေပါင္းၿပီး ၂၈-ဆူ လုပ္လိုက္ရသည့္သေဘာရွိေပသည္။ တစ္ဖန္ေနာက္ပိုင္းတြင္ `ဓမၼရာဇာ အသေခ်ၤယ်ာ´`ဘုရားေပါင္း မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ ရွိသည္´ဟူေသာ အယူအဆထိ ဆင့္ပြားယူဆလာၾကျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ဤသို႔ စသည္ျဖင့္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ၊ စဥ္းစားဖြယ္ရာမ်ားကို ခ်ဥ္းကပ္ျပပါသည္။

အထက္ပါ တင္ျပခ်က္တို႔မွာ ခ်ဥ္းကပ္ပံုမတူျခင္းကို အျမြတ္မွ် တင္ျပလိုက္ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕ ျမန္မာသံဃာေတာ္မ်ား လြယ္လြယ္ ယူဆလိုက္သကဲ့သို႔ `အဂၤလိပ္လို သင္တာပဲ ကြာပါတယ္´ဆုိေသာ စကားမွာ အလြန္ကို အေျခအျမစ္မရွိေသာ စကားျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာျပလိုရင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဤသို႔ ဆိုျခင္းျဖင့္ မည္သည့္ပညာေရးက သာသည္၊ ညံ့သည္ကို ေျပာလိုရင္း မဟုတ္၊ မတူပံု၊ ထူးျခားပံုကို ေျပာျပလိုရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ေကာင္းျခင္း၊ ည့ံျခင္းကိုကား မိမိအေတြ႕အၾကံဳ၊ အသိအျမင္အားေလွ်ာ္စြာ မိမိကိုယ္တုိင္ လြတ္လပ္စြာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ေပမည္။ မည္သည့္ပညာေရးမွ ၿပီးျပည့္စံုသည္ဟူ၍ မရွိပါ။ သို႔ရာတြင္ အေျခအေနႏွင့္ အခ်ိန္အခါအားေလွ်ာ္စြာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးေနေသာ ပညာေရးမွာ လက္ရွိေလာကကို အက်ိဳးရလာဒ္ၾကီးၾကီးမားမား ျဖစ္ေစသည္။

ယေန႔ကမၻာတြင္ ပညာရွင္မ်ားသည္ မိမိႏိုင္ငံရွိ ပညာေရးကို ေလ့လာၾကည့္ရႈအကဲျဖတ္ေနၾကရသည္။ ၾကည့္ရႈသံုးသပ္ၿပီး ျပင္သင့္သည္အရာကို ျပင္ၾကရသည္၊ ျဖည့္စြက္သင့္သည့္အရာကို ျဖည့္စြက္ရသည္၊ ပယ္ႏႈတ္သင့္သည့္အရာမ်ားကို ပယ္ႏႈတ္ရသည္။

သို႔မွသာ အဆိုပါ ပညာေရးသည္ အသက္၀င္သည္။ အသက္၀င္သည္ဟူသည္မွာ လက္ရွိကမၻာ့ျဖစ္စဥ္တြင္ ကၽြဲကူးေရပါျဖစ္ေနျခင္းကို ဆုိလိုပါသည္။ ေလာကၾကီးက အစဥ္တစိုက္ ေျပာင္းလဲျဖစ္ထြန္းေနၿပီး မိမိတို႔ပညာေရးက အဆိုပါ ျဖစ္စဥ္ကို ထင္ဟပ္မျပႏိုင္လွ်င္ ေနာက္မွာ ေနခဲ့ဖို႔သာ ရွိပါသည္။

ဘုန္းေတာ္ၾကီးပညာေရးသာမက လူပုဂၢိဳလ္မ်ားပညာေရးမွာလည္း ဤသေဘာပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၁၀-တန္းေအာက္လို႔မွ အက္ေဆးတစ္ပုဒ္မေရးတတ္ေသာ ေက်ာင္းသားအတြက္ ၁၀-ႏွစ္တာ သင္ၾကားခဲ့ရသမွ် ႏွေျမာဖို႔ ေကာင္းပါသည္။ ေက်ာင္းသား ပညာမတတ္လွ်င္ ႏုိင္ငံ အ-ပါသည္။ ႏိုင္ငံ အ-သည္ဆိုသည္မွာ လူမ်ိဳး အ-ျခင္းျဖစ္သည္။ လူမ်ိဳး အ-လွ်င္ လူဆင္းရဲမ်ားေပမည္။ လူအ-မ်ားႏွင့္လူဆင္းရဲမ်ားကို ကမၻာက မည္သို႔ ဆက္ဆံမည္နည္း။ အေျဖက ရွင္းပါသည္။

ဘုန္းၾကီးပညာေရးကို ျပန္ဆက္တာပဲ ေကာင္းပါလိမ့္မည္။ ျမန္မာ့ပညာေရး(ဘုန္းေတာ္ၾကီးပညာေရး)သည္ ေကာင္းသည့္အခ်က္မ်ား အခ်ိဳ႕အ၀က္ ပိုင္ဆိုင္ေနသည္မွာ မျငင္းသာေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕အရာမ်ားမွာ ေတြးၾကည့္ရံုျဖင့္ အေတာ္စိတ္ဓာတ္က်စရာ ေကာင္းလွသည္။

စာေရးသူ စာခ်တန္းသင္ယူစဥ္က ဆန္းလြင္၏ ရတနာသံုးပါးကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္လာသူတစ္ေယာက္အေၾကာင္း စာအုပ္ကို ဖတ္ျဖစ္ခဲ့၏။ ယင္းစာအုပ္တြင္ ျဗဟၼဇာလသုတ္ကို သူ အလြန္သေဘာက်သည္ဟု ဆိုထားသည္။ ထိုအခ်ိန္က စာေရးသူမွာ `ဒီ ဒိ႒ိ ၆၂-ပါးကို အက်ယ္ျပေနတာကို ဘာစိတ္၀င္စားတာပါလိမ့္´ဟု ေတြးခဲ့ေသာ္လည္း အေျဖမရခဲ့ပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ျမန္မာစာသင္နည္းအရ စာခ်တန္းဟူသည္ ဘုရားေဟာစာေပ၏ အႏွစ္သာရကို ရွာေဖြျခင္းထက္ တင္ျပပံု၏ အႏွစ္သာရ၊ တင္ျပပံု သို႔မဟုတ္ ၀ါက်အေရးအသား၏ သက္ေရာက္မႈ၊ စကားလံုးမ်ား၏ အရင္းအျမစ္ကို သိေအာင္ သင္ၾကရျခင္းျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္၍ စာခ်တန္းကို ၁၀-ႏွစ္သင္၊ ဘုရားဘာေျပာသနည္းဆိုသည္ကို မသိၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ (၀ါက်ေလးတစ္ေၾကာင္းေတာ့ အပိုထည့္လိုက္ပါအံုးမည္။ “အခ်ိဳ႕ သိသည့္ သံဃာေတာ္မ်ားလည္း ရွိၾကသည္။ ဤကား စကားခ်ပ္)။

ျမန္မာ့စာခ်တန္းအေတြ႕အၾကံဳသည္ သဒၵါေရးရာတြင္ လကၤာကပညာေရးထက္ သာလြန္မႈရွိပါသည္။ အႏွစ္သာရထုတ္၍ Comparative Study အပိုင္းတြင္ကား လံုး၀အားနည္းေနသည္။ ျမန္မာတြင္ ေလးငါးႏွစ္မွ်ေလ့လာခဲ့ရေသာ ပါဠိေတာ္အေတြ႕အၾကံဳမွာ သီရိလကၤာတြင္ တစ္ႏွစ္ေလာက္ေလ့လာရံုျဖင့္ အေတာ္ခရီးေရာက္လွေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက စာခ်တန္းကို ၾကိဳးစားသင္ယူေနသူသည္ ျဗဟၼဇာလသုတ္၊ ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာတို႔၌ရွိေသာ ေသာ-ဟူေသာ ပုဒ္ကေလး၏ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္၊ တစ္ပုဒ္ခ်င္း၏ အနက္အဓိပၸာယ္တို႔ကို ေနာေက်ေအာင္ သိေကာင္းသိေနပါလိမ့္မည္။ (နေမာ တႆ-ကိုပင္ တစ္၀ါတြင္းလံုး သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးသည္ဟု ၾကားဖူးသည္။ အခ်ိန္မ်ား ႏွေျမာစရာ ေကာင္းေလစြ)။

သို႔ရာတြင္ ျဗဟၼဇာလသုတ္၏ အႏွစ္သာရကို ေျပာျပပါဆိုလွ်င္ ဘာမွ သိမည္မဟုတ္။ (ေယဘုယ်ဆိုရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာစာခ်တန္းအမ်ားစုမွာ ဤသို႔ ျဖစ္ေနပါသည္။) အဘယ့္ေၾကာင့္ ဤသို႔ ျဖစ္ရသနည္း။ ပါဠိေတာ္မ်ားကို ၾကည့္ေသာအခါ နည္းစနစ္ရႈေထာင့္ သို႔မဟုတ္ သဒၵါရႈေထာင့္မွခ်ည္း ခ်ဥ္းကပ္ၾကည့္ရႈေနေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာမ်ားႏွင့္ ၁၀-စုႏွစ္ေက်ာ္ခန္႔ ေတြ႕ထိခဲ့ရေသာ္လည္း ဘုရားႏွင့္မေတြ႕ ျဖစ္ေနၾကျခင္းမွာ ပညာေရးစနစ္ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္ဟု တထစ္ခ် ယံုၾကည္မိပါသည္။

ပညာေရးဘက္တြင္ ျဖဳတ္သင့္သည္ကို ျဖဳတ္၊ ထုတ္ပယ္သင့္သည္ကို ထုတ္ပယ္၊ ျဖည့္သင့္သည္ကို ျဖည့္၊ ျပင္သင့္သည္ကို ျပင္မွသာ ေအာင္ျမင္မႈကို ဦးတည္မိေသာ ပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေသာ အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေကာင္းသည္ဟု သေဘာပိုက္ရင္း အျခားပညာေရးႏွင့္မဆိုင္ေသာ ျဖဳတ္သင့္၊ ထုတ္သင့္၊ ပယ္သင့္၊ ျပင္သင့္ေသာ အေရးမ်ားကိုလည္း ဆႏၵမ်ားျဖင့္ ေတြးေတာေနမိခဲ့ေလသည္။